Hıdırellez Nedir? Hıdırellez Neden Kutlanır? Hıdırellez Nasıl Çıktı? Hıdırellez Ne zaman? Hıdırellez Ne demek? Hıdırellez'i Kimler Kutlar?
Baharın müjdecisi olarak tanımlanan Hıdırellez'in hikayesi merak eden kişiler tarafından araştırılmaya başlandı. Farklı inanış ve geleneklerle kutlanan Hıdırllez, Türklerin hakim olduğu coğrafyalarda kutlanır. Türk ve Orta Asya kültüründe oldukça önemli bir yere sahip olan Hıdrıllez'in kökeni İslamiyet öncesine kadar uzanır. İşte Hızır ve İlyas efsanesi olarak da bilinen Hıdırıllez'in hikayesi...
Türk ve Orta Asya kültüründe köklü bir geçmişe sahip olan Hıdırellez, bu sene 5 ve 6 Mayıs günlerinde kutlanıyor. Baharın gelişiyle birlikte kutlanan Hıdırellez'in hikayesi, İslamiyet öncesi döneme kadar uzanmaktadır. Adını Hz. Hızır ve Hz. İlyas'ın birleşiminden alan Hıdırellez, yeni bir dönemin başlangıcını ve baharın gelişini kutlar. İşte Hıdırellez'in kökeni, hikayesi ve önemi hakkında detaylar...
HIDIRLLEZ NEDİR?
Hıdırellez ya da Hıdrellez, Orta Asya, Ortadoğu, Anadolu ve Balkanlar'da kutlanan mevsimlik bayramlardan biridir. Ruz-ı Hızır (Hızır günü) olarak adlandırılan Hıdırellez günü, dünyada darda kalanların yardımcısı olduğu düşünülen Hızır ile denizlerin hâkimi olduğuna inanılan İlyas'ın yeryüzünde buluştukları gün olarak düşünülür ve kutlanır.
HIDIRELLEZ NE ZAMAN KUTLANIR?
Gregoryen takvimine (miladi takvim) göre 6 Mayıs, eskiden kullanılan Rumi takvim olarak da bilinen Jülyen takvimine göre 23 Nisan Hıdırellez günüdür. 6 Mayıs'tan başlayıp 7 Kasım'a kadar olan süre Hızır Günleri adıyla yaz mevsimini, 8 Kasım'dan 5 Mayıs'a kadar olan süre ise Kasım Günleri adıyla kış mevsimini oluşturmaktadır. Bu yüzden 5 Mayıs günü gecesi kış mevsiminin bitip sıcak yaz günlerinin başladığı anlamına gelmektedir.[2] Türkiye'de Hıdrellez Bayramı 5 Mayıs'ı 6 Mayıs'a bağlayan gece kutlanır. Bugün Hıristiyanlarca da baharın ve doğanın uyanmasının ilk günü olarak kabul edilir; bu günü Rum Ortodokslar Aya Yorgi, Katolikler "Aziz George" günü olarak kutlamaktadırlar.
Hıdırellez'in UNESCO'nun "İnsanlığın Somut Olmayan Kültür Mirası Listesi"ne alınması amacıyla 2010 yılında çalışmalar başlatılmıştır.
Hıdırellez her yıl 5-6 Mayıs'ta geleneksel bir bayram olarak kutlanıyor. Bu yıl ise Hıdırellez Cuma ve Cumartesi günlerine denk gelmektedir.
HIDIRELLEZİN KÖKENİ
Hıdırellez'in kökeni hakkında çeşitli fikirler ortaya atılmıştır. Bunlardan bazıları Hıdırellez'in Orta Asya, Orta Doğu ile Anadolu kültürlerine ait olduğu, bazıları ise İslamiyet öncesi Orta Asya Türk kültür ve inançlarına ait olduğu yönündedir. Eski Türkler 21 Haziran'da baharın gelişini kutlardı. Günümüzde de Anadolu'da dilek dilenmiş kâğıdı ağaca asma, ateşten atlama gibi eski Türk ritüelleri devam etmektedir. Yine de Hıdırellez'i tek bir kültüre mal etmek olanaksızdır. İlk Çağ'dan itibaren Mezopotamya, Anadolu, İran, Osmanlı itibarıyla Balkanlar ve hatta bütün Doğu Akdeniz ülkelerinde bahar ya da yazın gelişiyle belli başlı sevinç kutlamaları yapılmaktadır. Kimi yazılı eserler bu tipteki en eski ritüellerin milattan önce Mezopotamya'da Ur şehrinde yapıldığını göstermektedir. Kışın bitişiyle "Tammuz" ismi altında kutlanan bu ritüeller Mezopotamya ovasını sulayan Fırat ve Dicle nehirlerinin uyaran gücünü temsil etmektedir.
Hazırlayan: Oğuzhan ERDOĞAN
