Türk milletine işgallere karşı mücadele çağrısında bulunan ve tarihte ilk kez “milli irade” kavramından bahseden Amasya Genelgesi hangi tarihte yayımlandı? Amasya Genelgesinin önemi ve maddeleri neler? İşte tüm detaylarıyla Amasya Genelgesi…
Amasya Genelgesi Hangi Tarihte Yayımlandı?
19 Mayıs 1919 yılında Samsun’a çıkarak bir genelge yayınlayan Mustafa Kemal Paşa, daha sonra geçtiği Havza’da da bir genelge yayımlamıştır.
Havza’nın ardından Amasya’ya geçen Mustafa Kemal Paşa, burada da yurdun çeşitli yerlerinde gerçekleşen işgallere karşı sessiz kalan İstanbul Hükümetine karşı bir genelge daha yayımlama kararı vermiştir.
21 Haziran 1919 yılında Amasya’da Saraydüzü Kışlasında başlayan görüşmeler, Mustafa Kemal Paşa tarafından Cevat Abbas Bey’e esasları yazdırılan Amasya Genelgesi 22 Haziran 1919 yılında yayımlanmıştır.
Türkiye Cumhuriyeti’nin temelini oluşturan Amasya Genelgesi, Mustafa Kemal, Refet Bele, Rauf Orbay, Kazım Karabekir, Ali Fuat Cebesoy ve Mersinli Cemal Paşa tarafından imzalanmıştır.
Amasya Genelgesinin Önemi Nedir?
Amasya Genelgesinin yayımlanması ile birlikte milli mücadelenin kurtuluşu aşamasına resmen geçilmiştir. Genelgede ortaya konan hususlar ile İstanbul Hükümeti yok sayılmış, otorite Anadolu’da başlayan direniş harekâtı olmuştur.
“Milli egemenlik”, “milli bağımsızlık” gibi kavramlar ilk kez ortaya çıkmış ve tek bir yönetim anlayışından bahsedilmiştir.
Amasya Genelgesi ile İstiklal Savaşı’nın amaç, sebep ve yöntemleri belirlenmiştir. Manda ve himaye sistemi reddedilerek millet ve milliyetçilik fikri savunulmuştur. Alınan bu kararlar Erzurum Kongresi’nde de aynı şekilde devam etmiş manda ve himaye sistemi tamamen reddedilmiştir.
Amasya Genelgesinin Maddeleri Neler?
22 Haziran 1919 yılından ilan edilen Amasya Genelgesinin maddeleri şöyle sıralanabilir:
- Vatanın bütünlüğü ve milletin bağımsızlığı tehlikededir.
- İstanbul Hükümeti sorumluluklarını yerine getirememektedir.
- Milletin bağımsızlığını, milletin azim ve kararı kurtaracaktır
- Baskıdan uzak, milli bir heyet oluşturulması gerekmektedir.
- Anadolu’nun güveli bir bölgesi olan Sivas’ta bir kongre yapılacaktır. Kongreye katılacak olan her sancaktan üç delege, kongreye yetişmek için en kısa sürede yola çıkmalıdır.
- Askeri kuruluşlar terk edilmeyecek, silah ve cephaneler teslim edilmeyecektir.
- Doğu vilayetlerinin durumunu konuşmak üzere 10 Temmuz tarihinde Erzurum’da bir kongre yapılacaktır.
