- Bugün 5 Mayıs... Orta Asya, Ortadoğu ve Anadolu'da kutlanan, baharın müjdeleyicisi olarak da bilinen Hıdırellez Bayramı. Hıdırellez her yıl 5-6 Mayıs'ta geleneksel bir bayram olarak kutlanıyor. Bu yıl ise Hıdırellez Cuma ve Cumartesi günlerine denk gelmektedir.
Hızır Peygamber ile İlyas Peygamber'in buluştuğuna inanılan Hıdırellez günü her sene çeşitli etkinliklerle kutlanmaktadır. Bu günde eğlence, şenlikler ve ateş yakıp üzerinden atlama gibi etkinlikler yapılır.
HIDIRELLEZ NEDİR?
Hızır ve İlyâs isimlerinin halk ağzında aldığı şekilden ibaret olan hıdrellez, kökü İslâm öncesi eski Orta Asya, Ortadoğu ve Anadolu yaz bayramlarına dayanan, Hızır yahut Hızır ve İlyâs kavramları etrafında dinî bir muhtevaya bürünmüş halk bayramının adıdır.
Hıdrellez, halk arasında ölümsüzlük sırrına erdiklerine ve biri karada, diğeri denizde darda kalanlara yardım ettiklerine inanılan Hızır ve İlyâs peygamberlerin yılda bir defa bir araya geldikleri gün olarak kabul edilir. Ancak bu beraberlikte, ismi yaşatılmasına rağmen uygulamada İlyâs’ın şahsiyeti tamamıyla silinerek Hızır motifi öne çıkarılmıştır. Dolayısıyla bu bayramda icra edilen bütün merasimler Hızır’la ilgilidir. Bunun temel sebebi, İslâm öncesi devirlerde yukarıda zikredilen üç büyük kültürün hâkim olduğu alanda bu yaz bayramı vesilesiyle kültleri kutlanan insan üstü varlıkların daha ziyade Hızır’ın şahsiyetine uygun düşmesi ve onunla özdeşleşmesidir.
HIDIRELLEZ NE ZAMAN, NASIL KUTLANIR?
Her yıl çeşitli etkinlikler ve geleneklerle kutlanan Hıdırellez, 5 - 6 Mayıs 2019 tarihleri arasında kutlanacak. Hıdırellez gününe özel kutlamalar yapılacak ve Hıdır ile İlyas'ın yeryüzünde buluşması olayı anımsanacak.
Kötüleri cezalandıran, zorluklarda yardımcı olan ve bolluğa kavuşturan Hızır'ın, İlyas Peygamber'le bir araya geldikleri günde her türlü dileğin onlar tarafından yerine getirileceğine inanılıyor. Bu nedenle çeşitli dilekler için çeşitli ritüeller gerçekleştiriliyor. Ritüellerine göre; Hıdırellez günü eğlence, gül ağacın dilek bağlama, şenlikler ve ateş yakıp üzerinden atlama gibi etkinlikler yapılır.
Hıdırellez'in UNESCO'nun 'İnsanlığın Somut Olmayan Kültür Mirası Listesi'ne alınması amacıyla 2010 yılında çalışmalar başlatılmıştır.
(Mustafa Balcı)