Erken emeklilik, çalışanlar için önemli bir hedef haline gelmiştir. Erken yaşta emekli olarak hayatın tadını çıkarmak isteyen vatandaşlar için doğru planlama büyük önem taşır. Ancak erken emeklilik, belirli koşullara bağlıdır ve yasal çerçevede belirlenir. İşte erken emekliliğin mümkün olmasını sağlayan koşullar ve detayları...
Çocuklar Avantaj: Kadın çalışanlar için çocukları üzerinden prim kazanma imkanı bulunuyor. Üç çocuğa kadar borçlanma ile 2160 gün, yani 6 yıl kazandırıyor. Böylece, yaşı ve yılı dolmuş bir anne, 3 çocuğu varsa 6 yıl erken emekli olabiliyor. Burada tek şart, çocukların sigortadan önce doğmuş olması.
Askerlik Öne Çeker: Erkeklerde askerlik süreleri, hem yaşı geriye çekerken hem de prim kazanma imkanı veriyor. Sigortalı olmadan önce yapılan askerlik için borçlanılması, sigorta giriş tarihini borçlanılan gün kadar geriye çekiyor. Böylece en az 1 yaş önce emeklilik imkanı bulunuyor.
10 Yıl Prim Yetiyor: Kısmi emeklilik yönteminde ise 15 yıl ve 3600 günü dolduranlar daha fazla çalışmadan emekli olabiliyor. Burada yaş şartı kadınlarda 58, erkeklerde ise 60'tan başlıyor. Bu imkan 9 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanlar için geçerli. Sonrası için ise prim 4500'e, yıl şartı 25'e çıkıyor.
Yüzde 60 Rapor Yeter: Çalışırken iş yapabilme gücünü en az yüzde 60 kaybedenler, sağlık raporu alarak malulen emekli olabiliyor. En az 1800 gün prim yeterli oluyor.
Vergi İndirimi Yaşı Kaldırır: Engelli çalışanlar, en az yüzde 40 engellilik ile vergi indirimi aldıklarında yaş şartına bakılmadan 15 yıl 3 bin 600 günden başlayarak işe giriş tarihlerine göre 18 yıl 4680 güne kadar süreyle emekli olabiliyor.
Yıpranan Kazanır: Ağır işlerde çalışanlar, madenciler, gazeteciler, gemi adamları gibi mesleklerde çalışanlar sigortalılık sürelerine belli oranda gün eklenerek ve işe girişi geriye çekilerek emeklilik imkanına kavuşuyor.
Anneye Prim Var: Başkasının bakımına muhtaç derecede engelli çocuğu bulunan annelerin, 1 Ekim 2008 sonrası primlerinin dörtte biri toplam primlerine ekleniyor. Bu süre yaş şartından da düşülüyor.
MALULEN EMEKLİLİKLE İLGİLİ SORULAR
■ Geçen yıl SGK'dan malulen emekli oldum. Ancak sağlığımın elverdiği bir işte yeniden çalışmak istiyorum. Çalışmaya başlarsam SGK aylığımı keser mi?
5510 sayılı Kanun'a göre malûllük aylığı almakta iken bir iş yerinde sigortalı olarak çalışmaya başlayanların malûllük aylıkları, çalışmaya başladıkları tarihi takip eden ödeme dönemi başında kesilir ve çalıştıkları süre boyunca bunlar için kısa ve uzun vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortasına ait prim alınır.
İşten ayrılarak yeniden malûllük aylığı bağlanması için yazılı istekte bulunan ya da emekliye ayrılan veya sevk edilenlere; kontrol muayenesine tabi tutulmak ve ilk aylığına esas malûllüğünün devam ettiği anlaşılmak kaydıyla yeniden malûllük aylığı bağlanır. Bu hükümler doğrultusunda, sigortalı olarak çalışmaya başlamanız halinde malullük aylığınız kesilir. Ancak işten ayrıldıktan sonra yeniden malulen emekli olmanız mümkündür. Ancak bunun için SGK'dan talepte bulunmanız ve ilk defa malulen emekli olmanıza neden olan maluliyet halinizin devam ediyor olması gerekir. Bu durumda SGK'nın sizi kontrol muayenesine tabi tutacağını unutmayınız.
■ Sigorta girişim 1983, prim gün sayım 3150. Malulen emeklilik için girişim ve gün sayım yeterli mi? Malulen emekli olabilmek için hangi şartları taşımam gerekli ve kaç yaşında olmalıyım?
Malûliyet için gerekli olan şartlar, 10 yıllık sigortalılık süresi, en az 1800 gün prim ödemek ve işe başladıktan sonra çalışma gücünü yüzde 60 ve üzeri kaybetmiş olmaktır. Eğer çalışma gücünüzü belirtilen oranda kaybetmişseniz maluliyet için sevk alabilirsiniz.
Maluliyet sevkinize istinaden ilgili hastane çalışma gücündeki kayıp oranını tespit ederek rapor düzenleyecek ve bu raporlar SGK Sağlık Kurulu tarafından incelenerek tarafınıza maluliyet aylığı bağlanıp bağlanılmayacağına karar verilecektir.
Maluliyetten emekli olacaklarda yaş şartı aranmamaktadır. Eğer bu şartları taşıyorsanız maluliyet için sevk alabilirsiniz.
(takvim)