CHİP.com’da yer alan bilgilere göre; Bir fırtına sırasında şimşekler bir anda çıkar. Ağaçlar sallanır, gökyüzü kararır ve aniden uzaklardan gelen bir gök gürültüsü sesi duyulur. Söz konusu durum potansiyel bir tehlikenin ipucu olabilir. Çünkü gök gürültüsünün olduğu yerde şimşek vardır ve şimşek kişiyi öldürebilir. Amerikan Hastalık Kontrol ve Önleme Dairesi'ne (CDC) göre buna duşta, küvette ve hatta bulaşık yıkarken dâhildir.
CDC yıldırım sıhhi tesisattan geçebileceği için "Fırtına sırasında tüm sudan kaçınmak en iyisidir. Duş almayın, banyo yapmayın, bulaşık yıkamayın" ifadeleriyle durumu açıkladı.
AFAD da benzer önerileri sıralıyor ve "Bahçe ve balkonundaki hafif eşyaları ve taşınabilir metal araçları içeriye al. Pencere ve kapıları kapat, yıldırım sizi açık pencereden girerek de çarpabilir. Kapatılamayan kapı ve pencerelerden, soba, ocak ve şöminelerden, radyatörlerden, metal borulardan, lavabo ve küvetten, fişi prize takılı elektrikli ev aletlerinden ve kablolu telefonlardan uzak dur. Banyo yapma, elle bulaşık yıkama ve metal su tesisatından uzak dur. Çamaşır ipindeki çamaşırları toplama" dedi.
CDC'nin önerileri şöyle:
SUDAN KAÇININ
Şimşek bir binanın su tesisatından geçebileceğinden, fırtına sırasında banyo yapmayın, duş almayın, bulaşık yıkamayın veya suyla başka herhangi bir temasta bulunmayın. Yıldırımın sıhhi tesisattan geçme riski plastik borularda metal borulardan daha az olabilir. Bununla birlikte, çarpma riskinizi azaltmak için şimşekli bir fırtına sırasında tesisat ve akan su ile herhangi bir temastan kaçınmak en iyisidir.
ELEKTRONİK CİHAZLARA DOKUNMAYIN
Bilgisayarlar, dizüstü bilgisayarlar, oyun sistemleri, çamaşır makineleri, kurutucular veya sobalar gibi elektrik prizine bağlı hiçbir şeyi kullanmayın. Yıldırım, elektrik sistemlerinden, radyo ve televizyon alım sistemlerinden ve beton duvarlar veya döşemelerdeki herhangi bir metal tel veya çubuktan geçebilir. Cihazlarınızı korumak için evinizi tüm evi kapsayan aşırı gerilim koruyucularla donatın.
PENCERELER, KAPILAR, SUNDURMALAR VE BETONDAN KAÇININ
Pencerelerden ve kapılardan, verandalardan uzak durun. Fırtına sırasında beton zeminlere uzanmayın veya beton duvarlara yaslanmayın. Yıldırım, beton duvarlarda veya döşemelerde herhangi bir metal tel veya çubuktan geçebilir.
KABLOLU TELEFON KULLANMAYIN
Kablolu telefonların fırtına sırasında kullanılması güvenli değildir. Ancak fırtına sırasında kablosuz veya cep telefonu kullanmak güvenlidir.
CEP TELEFONU KULLANILIR MI?
CDS fırtına sırasında cep telefonu güvenli midir? sorusuna ise şu yanıtı veriyor: "Evet. Cep telefonları ve kablosuz telefonlar, bir şarj cihazı aracılığıyla bir prize bağlı değillerse, fırtınalı havalarda güvenle kullanılabilirler. Kablolu telefon kullanmayın"
FIRTINA SIRASINDA DIŞARIDIYKEN NE YAPILMALI?
Fırtına sırasında en iyi savunma yıldırımdan kaçınmaktır.
Gök gürültüsü duyduğunuzda güvenli, kapalı bir sığınak bulun.
Tepeler, dağ sırtları veya zirveler gibi yüksek alanlardan hemen inin.
ASLA YERE UZANMAYIN
CDC "Asla yere düz yatmayın" diyor ve bu durumu şöyle açıklıyor:
"Yıldırım, yerden 100 metreden daha uzakta ölümcül olabilen elektrik akımlarına neden olur. Güvenli bir yere girin; dışarıdaki hiçbir yer güvenli değildir. Uzun ağaçların yakınında veya altında olmak gibi yıldırım çarpma riskinizi artıracak herhangi bir şeyden kaçının. Görünürde güvenli bir sığınak yoksa, çömelin, ayaklarınızı birleştirin, başınızı bükün ve kulaklarınızı kapatın. Böylece yere minimum temasla alçalmış olursunuz. Ama unutma, bu son çare. Önce güvenli bir sığınak arayın"
Asla izole bir ağacın altına sığınmayın. Ormandaysanız, daha alçak ağaçların yanına sığının. Ağaçların altında olmak yıldırım ölümlerinin ikinci önde gelen nedenidir.
Barınak olarak asla bir uçurum veya kayalık bir çıkıntı kullanmayın. Havuzlardan, göllerden ve diğer su kütlelerinden hemen çıkın ve uzaklaşın.
Elektriği ileten nesnelerden (dikenli tel çitler, elektrik hatları veya yel değirmenleri gibi) uzak durun.
Bir fırtına sırasında bir grup içindeyseniz, birbirinizden ayrılın.
Açık suda bir teknedeyseniz, fırtına başladığında hemen kıyıya dönün ve sığınak arayın. Kıyıya dönemezseniz, kabinli tekneler bir miktar koruma sağlar.
Fırtına sırasında üstü açık arabalar, motosikletler ve golf arabaları gibi açık araçlardan kaçının.
Parklar, oyun alanları, göletler, göller, yüzme havuzları, plajlar gibi açık alanlardan uzak durun. Derhal sığınak arayın.
Telefon direği ve ağaç gibi yüksek yapılardan uzak durun; yıldırım, etrafındaki en uzun nesneye çarpma eğilimindedir.
AÇIK HAVADA SAÇIN DİKLEŞMEYE BAŞLIYORSA DİKKAT!
AFAD'ın da yıldırıma karşı çeşitli önerileri var. AFAD açık havada saçlar dikleşmeye başlıyorsa bu durumun bir tehlike işareti olduğunu söylüyor:
Yıldırım düşme tehlikesi sezdiğinde pencere ve kapıları sıkıca kapat; güneşlik ve perdeleri çek.
Açık arazide eğer saç dikleşmeye başlıyorsa, deri sızlıyorsa ve çatırdama gibi bir ses duyuluyorsan, dikkat etmek gerekiyor. Çünkü kişiyi her an yıldırım çarpabilir.
Yıldırım tehlikesi oluştuğunda, eğer sığınacak kapalı bir yer yoksa arazinin en alçak noktasında hemen yere çökülmeli, ayaklarını birleştirip ayak parmaklarının üzerinde durulmalı ve başı dizlerin arasına alarak kapanmalı.
Eğer yüksek ve düz bir yerde olunması durumunda baş mümkün olduğu kadar alçakta tutulmalı. Voltaj farkı yaratmamak için ayakları birleştirip yerle temasını mümkün olduğu kadar azaltmalı.
Asla yere boylu boyunca yatılmamalı. Yıldırımın taşıdığı elektrik yere temas ettiği andan itibaren bulunduğu bölgeye yayılır. Yere yatılması durumunda yıldırıma daha büyük bir hedef oluşturulur.
Yıldırım birçok kez aynı yere düşebilir.
Yıldırım yağışın 15-20 kilometre uzağına kadar düşebilir.
Lastik tabanlı ayakkabılar veya lastik tekerlekler yıldırımdan korumazlar. Diğer yandan metale temas edilmediği sürece çelik gibi sert malzemeden yapılmış araçlar yıldırıma karşı korumayı artırır.
YERDEKİ EN UZUN CİSİMDEN UZAK DUR
AFAD'ın açık havada yıldırım riskine karşı önerileri arasında yerdeki en uzun cisimden uzak durmak da var. Çünkü yıldırım yerdeki en uzun cisme çarpma eğiliminde olur.
AFAD "Ormanlarda eşit yükseklikteki alçak ağaç kümeleri arasındaki boşluklara ya da en kısa ağacın altına sığınabilirsin. Asla tek başına duran bir ağacın altına girme. Tek ağacın yüksekliğinin iki katı kadar uzaklıkta bir yerde, kapanma hareketini uygulayabilirsin" açıklamalarında bulundu.
OLTA, KAZMA, KÜREĞE DOKUNMA...
Şimşeğe karşı bir kampta, açık alandayken kamp araç gereçleri, ya da balık oltası, kazma, kürek gibi metal cisimlere dokunmamak gerekiyor. Kamp araç ve gereçleri, balık oltası, kazma ve kürek gibi metal cisimlere temas etmemek gerekli.
ŞİMŞEK ÇAKMASI SIRASINDA EN TEHLİKELİ YERLER
Meteoroloji ise şimşek çakması sırasında en yaygın tehlikeli 6 aktiviteyi şöyle sıralıyor:
Açık alanlarda oynamak, çalışmak.
Tekne gezintisi, balık avlama ve yüzme.
Ağır tarım veya yol araçlarında çalışmak.
Golf oynamak.
Telefonla konuşmak
Elektrikli cihazları kullanmak ya da tamir etmek.
(yeniçağ)
