EDİRNE (AA) - Osmanlı zamanında Edirne'de üretilen ve formülünün Fransa'ya götürülmesinin bir "casusluk" hikayesine benzetilmesiyle "efsane renk" olarak anılan Edirne kırmızısı (Rouge d'Adrinople) renginin elde edildiği kök boya bitkisi rubia tinctorumun hasadı yapıldı.
Trakya Üniversitesi ev sahipliğinde gerçekleştirilen "II. Uluslararası Edirne Kırmızısı Sempozyumu" kapsamında Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsünün Karaağaç deneme bahçesinde yetiştirilen bitkiler hasat edildi.
Bu bitkilerden elde edilen doğal boyayla, pamuk kumaş ve iplikler kazanlarda kaynatılarak geleneksel yöntemle boyandı.
Hasat etkinliğine katılan Vali Yunus Sezer, Edirne kırmızısının Türk kültüründe önemli bir yere sahip olduğunu söyledi.
Rengin bilinirliğinin yeniden artırılması için yapılan çalışmaların çok değerli olduğunu belirten Sezer, "Rengin kök boyadan elde edilmesi, bilimsel araştırmalarla renk kodunun tutturulması ve her şeyden önemlisi bunun kullanılabilir ve satılabilir ürünler haline getirilmesi büyük bir başarı. Mücadelenin güzel bir sonucu." dedi.
- "Edirne nereye bakarsanız bakın bir tarih müzesidir"
Sezer, Edirne'nin değerlerini ön plana çıkarmak için çaba sarf ettiklerini vurguladı.
Edirne'nin bir bütün olarak ele alınarak belli bir plan dahilinde çalışılması gerektiğine dikkati çeken Sezer, şunları kaydetti:
"Tarihimizin bize önemli katkıları var. Başımızı nereye çevirirsek çevirelim muhteşem bir tarihi hazinenin içindeyiz. Kaybettiğimiz hazinemizin belli bölümüne yıllar sonra kavuşmanın heyecanını yaşıyoruz. Bu sadece Edirne kırmızısı için değil. O kadar güzel tarihsel ve kültürel kodlarımız var ki, bunları yakalamak ve gün yüzüne çıkartıp geleceğe taşımak Edirne açısından en büyük misyonumuz olmalı.
Edirne nereye bakarsanız bakın bir tarih müzesidir. Ecdadımıza karşı boynumuzu eğdirecek hiçbir yapının kalmayacağı şekilde eserlerin hayata kazandırılması ve diğer kültürel öğelerle desteklenmesi gerekli. Tüm kurumların ortak biçimde ortaya koyacağı gelecek misyonudur bu."
-Sanayi boyalarından tekrar öze dönüş
Trakya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Erhan Tabakoğlu ise rengin kent kimliğine kazandırılması için üniversite olarak 7 yıldır çalışma yaptıklarını dile getirdi.
Ekimi yapılan kök boya bitkisinin hasat edilerek kullanılmaya başladığını aktaran Tabakoğlu, "Sanayi boyalarından tekrar öze dönüş. Çevresel kirlenmeye mahal vermeden, doğal renklerin korunduğu sağlığa yararlı bu boyanın gündeme getirilmesini istedik. Edirne kırmızısı adıyla bilinen bu doğal boyanın pek çok sektörde kullanıldığını görüyoruz." diye konuştu.
Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Adnan Tülek de kök boya bitkisinin yetiştirilmesi için üniversiteyle iş birliği içinde olduklarını ifade etti.
Bitkinin adaptasyonunun sağlandığını vurgulayan Tülek, "Amacımız bölgede üreticilerin gerekli ham maddeyi üretmesi ve devamında sektörün bunu kullanması." dedi.
- Edirne kırmızısının öyküsü
Dünya tekstil sanayisinde önemli bir yere sahip olan Edirne kırmızısı, 15'inci yüzyılda şehirde kök boya olarak üretildi.
"Tuğla kırmızısının daha parlağı" olarak nitelenen rengi elde eden ve adına "Edirne kırmızısı" diyen iki boya ustası, formülünü bir süre sonra Fransa'ya götürerek bu rengin Avrupa'daki tekstil sanayinde yaygınlaştırılmasını sağladı.
Fransa'da 1740'lı yıllarda üretildikten sonra "Rouge d'Adrinople" (Edirne kırmızısı) adıyla sektörde yer edinen renk, özellikle tekstil alanında kullanıldı.
Edirne'de tarihi yapıların süslemelerinde ve şehrin geleneksel el sanatlarında kullanılan renk, aradan geçen süreçte unutulmaya yüz tuttu.
Trakya Üniversitesi akademik anlamda başlattığı çalışmalarla rengin doğduğu topraklarda yeniden gündeme gelmesi için çalışmalarını sürdürüyor.
