Kastamonu yöresel ürünleri ile büyüyen çocuklar, bu konuda çok şanslılar. Küçüklüğümden beri kuşburnu marmelatı ve kuşburnu çayı eksik olmamıştır bizim evimizde.
Babaannem, ağustos sonu eylül başı gibi topladıkları kuşburnular ile kocaman kaynatma tavalarının başına geçer, marmelat yapar. Yine dallarından bir bir topladıkları kuşburnular, kış çayı olarak demlenilip içilmek için bir kutuda gün sayar.
Bir keresinde yine marmelat yapmak için kuşburnu kaynatırlarken dedemin işgüzarlığı, neredeyse bir tava dolusu kuşburnu marmelatının heba olmasına neden oluyormuş! Kaynatma işlemi bittikten sonra bir sırık yardımı ile kaynatma tavasını ateşten kaldırmak istemiş dedem ve sırık kayınca tavadaki marmelatın yarısından fazlasının boşa gitmesine sebep olmuş bu hareket.
Normalde kaynatma tavasının kulplarından kalın bezler ile tutulup ateşten o şekilde indiriliyormuş fakat dedem bu kez bunu sırık ile denemek isteyince bu olay yaşanmış. Babaannem, "Ben bunun böyle olacağını biliyordum, illa sırık ile denemek istiyorsa tavanın içinde su falan varken deneseydi keşke" diyor.
Tam bu noktada Kastamonulu yazar Oğuz Atay'ın o meşhur sözü çalınıyor kulağıma: "Başka akıllar bize yük" der Oğuz Atay. Ben de kişinin kendi aklından şaşmaması taraftarıyım. Kişinin rehberi kendi aklı olmalıdır ve kendi bildiği doğruysa mutlaka onu uygulamalıdır. Kişinin aklı kendisine yeteceği için başkasının verdiği akla ihtiyacı yoktur. O an orada babaannem ile halamın yanında olsaydım dedemin bu zekice (!) fikrine ortak olmaz, daha önceden defalarca kez denenip başarıya ulaşılmış olan o yönteme yönelirdim: Yani tavayı kalın bezlerle tutarak ateşten indirmek.
Babaannem ve o an orada bulunan halam da kaynatma tavasının devrilip emeklerinin boşa gitmesine çok üzülmüşler tabii ki. Çünkü oldukça zahmetli bir serüveni var bu kuşburnu marmelatının. Dalından kavanoza ulaşana kadar birçok aşamadan geçiyor.
Meyve dikenli olduğu için bir kere onu o şekilde topluyorsun eline bata bata, eldiven giysen eldiven yırtılacak bir anlam ifade etmeyecek.
Daha sonra meyvenin tüylü olan burun kısmı kesilerek temizleniyor, yıkanıyor, en az 3 saat suda kaynıyor. Daha sonra "yayık makinesi" dedikleri tereyağ, ayran, salça gibi şeyleri de yapmaya yarayan o koca makineden geçiriliyor. Bu makineyi devasa bir mutfak robotu gibi düşünebilirsiniz. Küçük derin dondurucular kadar var boyutu. Blender, rondo, mutfak robotu gibi şeylere büyük ilgim olduğundan tam bana hitap eden bir makineydi. Bayılmıştım onu gördüğümde ve eve getirmek istemiştim. "Ezgi o makine burada bizim işimize yarıyor, senin var mutfak robotun" demişlerdi fakat yayık makinesini köyden kaçırıp şehir merkezindeki evime getirme planım halen sürüyor. (Plan aramızda kalsın diyeceğim ama maalesef aramızda kalmayacak artık.)
Harikulade makinede işlem gören kuşburnular daha sonra kevgirden geçiriliyor, bu da yetmiyor tekrar bir süzgeçin yardımına başvuruluyor ( Posanın büyük bir bölümü kevgirde kaldıktan sonra daha az pütürlü olan kısım da süzgeçten geçiriliyor) İş bununla da bitmiyor, gerçekten "marmelat" halini alması için bu kez şeker konularak kıvam alana kadar en az 2-3 saat kaynatılıyor.
Ateşten alınarak sıcak şekilde kavanozlara doldurulup kış için hazırlanmış oluyor. Eğer dökülmemiş olsaydı 25-30 kavanoz çıkacak olan marmelat, bize sadece 6 kavanoz kalmıştı. Hem 7-8 kilo kuşburnu ile 7-8 kilo toz şeker boşa gitti, hem emeklerinin karşılığını alamadılar hem de işin sağlık boyutu var. Dökülen kuşburnu yere değil de vücutlarına da denk gelseydi korkunç bir duruma sebebiyet verebilirdi. Bununla kaldığına şükrediyoruz.
Ne dersiniz? Biraz da kuşburnu meyvesini yakından tanıyalım mı? Faydalarına bakalım, zararı varsa zararlarından bahsedelim.
Kuşburnu bitkisi, genellikle Gülgiller ailesine ait olan Rosa cinsinden bir bitkidir. Orta ve Güney Avrupa, Asya ve Kuzey Amerika'da doğal olarak yetişir. Genellikle nemli ormanlık alanlarda, nehir kenarlarında ve kıyılarda bulunur. Kuşburnu dışında ‘’yabangülü, gülelması, itburnu, itgülü, yiric’’ gibi isimlerle de anılıyor.
Kuşburnu bitkisi dik, tüylü, dikenli bir çalı şeklindedir ve 1-3 metre uzunluğunda olabilir. Yeşil yaprakları tüylü, oval ve dişli kenarlıdır. Yaz aylarında beyaz veya pembe renkte güzel kokulu çiçekler açar. Çiçeklerin ardından parlak kırmızı veya turuncu renkte, oval şekilli meyveler oluşur. Bu meyveler kuşburnu olarak adlandırılır.
Kuşburnunun meyvesi bol miktarda C vitamini içerir. Aynı zamanda A, E ve K vitaminleri, flavonoidler, karotenoidler, antioksidanlar ve diğer besin öğelerini de içerir. Bu nedenle kuşburnu, bağışıklık sistemini güçlendirir, grip ve soğuk algınlığı gibi hastalıklara karşı koruma sağlar.
Kuşburnu meyvesi reçel, marmelat, şerbet gibi birçok farklı şekilde kullanılabiliyor. Ayrıca kurutulup çay şeklinde tüketilebilir veya yağı çıkarılarak kozmetik ürünlerde fayda sağlanabilir.
Kuşburnu bitkisinin çiçekleri de çay olarak demlenerek tüketilebilir. Bu çay, sindirim sistemini düzenler, idrar söktürücü etkisi ile böbrek sağlığını destekler, bağışıklık sistemini güçlendirir ve antioksidan özelliklere sahiptir.
Ancak kuşburnu bitkisinin bazı çeşitlerinin diken yapısı nedeniyle dikkatli olunmalıdır. Dikenli olan çeşitler, vücut üzerinde tahrişe ve yara oluşumuna neden olabilir. Bu yüzden kuşburnu bitkisi kullanmadan önce uzman bir doktora veya bitkisel uzmana danışmak önemlidir.
Kuşburnu bitkisi Türkiye'nin birçok bölgesinde yetişebilir. Özellikle Karadeniz bölgesi, İç Anadolu, Marmara, Ege, Akdeniz ve Doğu Anadolu bölgelerinde doğal olarak bulunur. Ayrıca peyzaj düzenlemelerinde, bahçe ve parklarda da yetiştirilebilir. Kuşburnu bitkisi toprak ve iklim koşullarına uyum sağlayabilen bir bitki olduğu için Türkiye'nin pek çok farklı bölgesinde yetişebilir. Coştuğu dönem eylül ekim aylarıdır.
Kuşburnunun şu faydaları bulunuyor;
-Kuşburnunun içeriğinde bulunan lifler sindirim sistemini düzenler ve bağırsak sağlığına katkı sağlar. Lifli yapısı sayesinde sindirim sürecini hızlandırır ve kabızlık gibi sorunları önler.
-Kuşburnunun antioksidan özellikleri, cilt sağlığını destekler. Serbest radikallerin neden olduğu hücre hasarını önler ve yaşlanma belirtilerini geciktirir. Aynı zamanda ciltteki sivilce ve lekelerin azalmasına yardımcı olur.
-Kuşburnu, içerdiği flavonoidler ve polifenoller sayesinde kalp sağlığını destekler. Kolesterol düzeyini dengeleyerek damar tıkanıklığını önler ve kan akışını iyileştirir. Bu sayede kalp krizi ve inme gibi ciddi hastalıkların riskini azaltır.
-Bağışıklık sistemini güçlendirmenin yanı sıra, kuşburnunun idrar yolu enfeksiyonlarına karşı koruyucu etkisi de vardır. İdrar söktürücü özellikleri sayesinde böbreklerin temizlenmesini sağlar ve idrar yolu sağlığını destekler.
-Kuşburnu aynı zamanda kemik sağlığını da destekler. İçerdiği kalsiyum, magnezyum ve fosfor gibi mineraller, kemiklerin güçlenmesine ve osteoporoz gibi hastalıkların önlenmesine yardımcı olur.
-Son olarak, kuşburnu kanser riskini azaltan bir etkiye sahiptir. İçeriğinde bulunan likopen ve diğer antioksidanlar, kanser hücrelerinin oluşumunu önler ve yayılmasını engeller.
-Kuşburnunun bu faydaları göz önüne alındığında, düzenli tüketiminin sağlık açısından birçok yararı olduğu söylenebilir. Ancak, herhangi bir rahatsızlığı olan kişilerin doktorlarına danışarak tüketmeleri önemlidir.
-Kuşburnu, vücut sağlığı için hayati öneme sahip olan kalp ve damar sağlığını olumlu yönde etkileyen bir meyvedir. Özellikle içerdiği yüksek miktarda C vitamini sayesinde damar sağlığının korunmasına yardımcı olur. C vitamini, damar yapısının sağlıklı kalmasını sağlar ve oluşabilecek hasarlara karşı koruyucu etkiye sahiptir.
Kalp ve damar sağlığı için birebir!
Kuşburnunun kalp üzerindeki olumlu etkileri de dikkat çekicidir. İçerdiği besin öğeleri ve antioksidanlar sayesinde kalp damar yollarını iyileştirir ve kalp sağlığının korunmasına yardımcı olur. Ayrıca kötü kolesterol seviyelerinin düşmesine yardımcı olarak kalp hastalıklarının oluşma riskini azaltır.
Kuşburnunun antioksidan özellikleri de kalp sağlığı için önemlidir. Antioksidanlar, serbest radikallerin vücutta neden olduğu oksidatif stresi azaltarak kalp sağlığını destekler. Bu sayede kalp-damar sisteminin yaşlanma süreci yavaşlar ve kalp hastalıklarının önlenmesinde etkili olur.
Sonuç olarak, kuşburnu kalp ve damar sağlığı için oldukça faydalı bir meyve olarak öne çıkar. Yüksek C vitamini içeriği, damar sağlığının korunmasına yardımcı olurken, kalp üzerindeki olumlu etkileri sayesinde kalp hastalıklarının riskini azaltır. Antioksidan özellikleri ise kalp sağlığının desteklenmesine katkıda bulunur. Bu nedenle, kuşburnunu düzenli olarak tüketmek kalp ve damar sağlığını iyileştirmek ve korumak için önemli bir adımdır.
Kan şekerinizi düzenliyor!
Kuşburnunun sağlık üzerinde birçok olumlu etkisi bulunmaktadır. İnsülin duyarlılığını artırma özelliği, özellikle insülin direnci olan bireylerde Tip 2 diyabetin gelişimini önlemeye yardımcı olmaktadır. Insülin direnci, vücut hücrelerinin insülin hormonuna karşı duyarsızlaşması durumudur ve kan şekerinin düzenlenmesini olumsuz etkiler. Kuşburnu sayesinde insülin duyarlılığı arttığı için kan şekerinin kontrol altında tutulması kolaylaşır.
Diyabet hastaları için de kuşburnunun önemi büyüktür. Kuşburnunun içeriğinde bulunan doğal şekerler, yavaş bir şekilde kana karışarak kan şekerinin ani yükselişini engeller. Bu da diyabet hastalarının kan şekeri seviyelerini daha dengeli bir şekilde kontrol etmelerine yardımcı olur.
Bunun yanında kuşburnu, demir metabolizmasını da düzenlemeye destek olur. Demir, vücutta birçok önemli işleve sahip olan bir mineraldir. Vücutta kullanılamayan serbest demir, kuşburnunun içerdiği bileşikler sayesinde vücut tarafından kullanılabilir hale getirilir. Böylece demir eksikliğine bağlı kansızlık sorununun önlenmesinde etkili rol oynar.
Kuşburnunun sağladığı bu faydalar, sağlıklı bir yaşam için oldukça önemlidir. Ancak herhangi bir rahatsızlığınız varsa veya düzenli bir ilaç kullanıyorsanız, mutlaka doktorunuza danışmanız önemlidir. Kuşburnunun tüketimi, sağlıklı beslenme alışkanlıklarıyla birlikte uygulandığında daha etkili sonuçlar verecektir.
Mide rahatsızlıkları için şifa kaynağı!
Kuşburnunun sindirim sistemi üzerindeki faydaları saymakla bitmez. Sindirimi hızlandırarak kabızlığı önlemeye yardımcı olur ve bağırsak hareketlerini düzenler. Aynı zamanda mide salgısını artırarak sindirimi kolaylaştırır ve iştahı açar. Mide asidini düzenleyerek mide ekşimesini azaltır ve reflü problemlerini hafifletir. Antioksidan özellikleri sayesinde mide kanserine karşı koruyucu etkisi olduğu da bilinmektedir.
Kuşburnu aynı zamanda mide ülserinin tedavisinde de etkilidir. Ülserli bölgeleri koruyarak iyileşmeyi hızlandırır ve ağrıyı azaltır. Anti-inflamatuar özellikleri sayesinde mide iltihaplanmasını engeller ve gastrik hastalıkların iyileşme sürecini destekler. Sindirim sistemiyle ilgili rahatsızlıkların yanı sıra, kuşburnu genel vücut sağlığı için de oldukça önemlidir.
Yüksek C vitamini içeriği sayesinde bağışıklık sistemini güçlendirir ve enfeksiyonlara karşı koruma sağlar. Antioksidanlar açısından zengin olduğu için serbest radikallere karşı savaşan bir etkiye sahiptir. Bu da yaşlanma sürecini yavaşlatır, hücre yenilenmesini destekler ve cilt sağlığını korur.
Kuşburnunun sindirim sistemine olan faydaları, düzenli tüketildiğinde ortaya çıkar. Gıdasal takviye olarak tablet veya şurup formunda da kullanılabilir. Ancak herhangi bir sağlık sorunu veya mide rahatsızlığı olan kişilerin öncesinde mutlaka doktorlarına danışmaları önemlidir. Unutmayalım ki, her meyve gibi kuşburnu da dengeli bir şekilde tüketilmelidir.
Ağrı ve iltihaba iyi geliyor!
Kuşburnu meyvesi, antioksidan ve antiinflamatuar özellikleri sayesinde inflamasyonun tedavisinde etkili bir rol oynamaktadır. İçerisinde bulunan C vitamini, betakaroten ve flavonoidler gibi bileşikler, vücutta serbest radikallerin neden olduğu oksidatif stresi azaltır ve inflamasyonu kontrol altına alır.
Inflamasyon, vücudun hastalıklara ve yaralanmalara karşı doğal bir tepkisidir. Ancak, kronik inflamasyon durumları, kalıcı ağrılar ve sağlık sorunlarına yol açabilir. Kuşburnu meyvesinin antiinflamatuar etkileri sayesinde, bu sorunların tedavisinde etkili bir yardımcı olabilir.
Bağışıklık sistemi, vücudu enfeksiyonlardan, virüslerden ve diğer zararlı organizmalardan korumak için inflamasyonu kullanır. Kuşburnu meyvesi tüketmek, bağışıklık sistemini güçlendirerek vücudun enfeksiyonlara karşı daha dirençli olmasını sağlar. Bu meyve, enfeksiyonların neden olduğu inflamasyonu hafifletebilir ve iyileşme sürecini hızlandırabilir.
Ayrıca, kuşburnu meyvesinin eklemlerdeki ağrıların tedavisinde de faydalı olduğu bilinmektedir. Özellikle romatoid artrit gibi inflamatuar eklem hastalıklarında, kuşburnu ekstresi kullanımı ile semptomların azaldığı ve yaşam kalitesinin arttığı gözlemlenmiştir.
Tüm bu faydalarıyla birlikte, kuşburnu meyvesi doğal bir antiinflamatuar olarak kullanılabilir. Ancak, herhangi bir sağlık durumu veya ilaç kullanımı durumunda, uzman bir doktora danışmak önemlidir.
Öksürük ve gribal enfeksiyonla savaşır!
Kuşburnunun doğal C vitamini ve antioksidanlarla dolu bir hazine olduğunu belirten uzmanlar, bu bitkinin enfeksiyonlarla savaşmada etkili olduğunu söylüyor. Kuşburnu meyvesinin bir çay kaşığı kadarı, bir adet portakaldan iki kat daha fazla C vitamini içeriyor. Bu özelliğiyle kuşburnu, hem bakterilere hem de virüslere karşı güçlü bir savunma sağlıyor. Kuşburnu, kuşkusuz doğanın en etkili ve sağlıklı şifalı bitkilerinden biridir.
Cildi güzelleştiriyor! Cildini seven, kullansın!
Kuşburnunun cilde olan etkileri sadece kolajen ve A, C vitaminiyle sınırlı değildir, aynı zamanda antioksidan ve antiinflamatuar özelliklere sahiptir. Bu özellikler sayesinde, cildin genç görünümünü korurken aynı zamanda cilt tonunu aydınlatır ve leke oluşumunu azaltır. Kuşburnu özleri, cildi nemlendirir ve canlandırarak yaşlanma belirtilerinin görünümünü azaltır. Ciltteki kırışıklıkları ve sarkmaları azaltmak için mükemmel bir doğal çözümdür. Aynı zamanda kuşburnunun antioksidan etkisi, serbest radikallerin neden olduğu cilt hasarını onarır ve cildin daha sağlıklı ve genç bir görünüme kavuşmasını destekler. Kuşburnunun zengin besin içeriği, cildin günlük ihtiyaçlarını karşılayarak sağlıklı bir görünüme ulaşmasına yardımcı olur. Tüm bu benzersiz özellikleriyle kuşburnu, cilt bakım rutininizin vazgeçilmez bir parçası olmalıdır.
Bağışıklık sistemini korumaya yardımcıdır!
Bağışıklık sistemimiz, vücudumuzu hastalıklara karşı koruyan önemli bir savunma mekanizmasıdır. Bu nedenle, bağışıklık sistemimizin güçlü ve etkili olması dış etkilerden kaynaklanan zararlı mikroorganizmalarla mücadele edebilmemiz için hayati önem taşır.
C vitamini, bağışıklık sistemimizin düzgün bir şekilde çalışması için gereken önemli bir besindir. Antioksidan özelliklere sahip olan C vitamini, serbest radikallerle savaşarak hücrelerin oksidatif strese uğramasını engeller ve böylece bağışıklık sistemini korur. Kuşburnu meyvesi, içerdiği yüksek miktarda C vitaminiyle bu koruma mekanizmasının önemli bir kaynağıdır.
Aynı zamanda kuşburnu meyvesi, diğer kırmızı meyvelerde sıkça bulunan likopen, magnezyum, demir, A vitamini, B vitamini, E vitamini ve K vitamini gibi çeşitli vitamin ve minerallerle de zengindir. Likopen, antioksidan özelliklere sahip bir karotenoiddir ve bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcı olur. Magnezyum ve demir ise bağışıklık hücreleri için gereklidir ve eksiklikleri bağışıklık sistemini zayıflatabilir.
A vitamini, bağışıklık sisteminin normal işleyişi için önemlidir ve enfeksiyonlara karşı koruma sağlar. B vitamini ise bağışıklık hücrelerinin üretimi ve fonksiyonu için gerekli olan enerjinin elde edilmesinde rol oynar. E vitamini, bağışıklık sistemi hücrelerinin zarar görmesini engeller ve bağışıklık sisteminin güçlenmesine katkıda bulunur. K vitamini ise kanın pıhtılaşmasını sağlamada önemli bir role sahiptir ve bağışıklık sistemimizin normal fonksiyonunu destekler.
Bu nedenlerle, kuşburnu meyvesi gibi C vitamini ve diğer besin maddeleri açısından zengin olan kırmızı meyvelerin tüketimi, bağışıklık sistemimizin güçlenmesine ve dış etkilerden korunmasına yardımcı olabilir. Bunun yanı sıra, dengeli ve besleyici bir diyet, düzenli egzersiz yapma, yeterli uyku ve stresten uzak durma gibi faktörler de bağışıklık sistemimizin sağlıklı olmasını destekleyen önemli stratejilerdir.
Boşaltıma yardımcıdır!
Kuşburnu bitkisi, boşaltım sistemi sorunları yaşayan kişilere doğal bir şifa kaynağı sunan harika bir bitkidir. Bu bitkinin meyvesi, sindirim sistemine yardımcı olan lifler açısından zengindir ve bu nedenle boşaltım sisteminin sağlıklı bir şekilde çalışmasına yardımcı olur. Özellikle düzenli olarak kuşburnu tüketimi, kabızlık sorununu gidermeye ve sindirimi kolaylaştırmaya yardımcı olur. Bu özellikleriyle kuşburnu, boşaltım sistemi şikayetleri yaşayan kişiler için mükemmel bir destek sağlar.
Peki kuşburnunun herhangi bir zararı bulunuyor mu? Kuşburnunun zararları neler?
Kuşburnu meyvesinin birçok faydası olduğu gibi aşırı tüketimi de bazı olumsuz etkilere yol açabilir. Bu nedenle dikkatli olmak önemlidir. Aşırı kuşburnu tüketimine bağlı olarak bazı belirtiler ortaya çıkabilir. Bu belirtiler kişiden kişiye değişebilir ve bulantı, kusma, midede yanma, kramp, baş ağrıları ve uykusuzluk gibi şikayetleri içerebilir.
Ayrıca, fazla miktarda kuşburnu tüketimi böbrek taşı oluşumuna yol açabilir. Bu nedenle böbrek hastalığı olanlara ve böbrek sorunu riski taşıyanlara özellikle dikkat etmeleri önerilir.
Kuşburnu bazı insanlarda alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Hassas bünyeli kişilerde alerjik belirtiler ortaya çıkabilir. Bu nedenle alerjisi olan kişilerin kuşburnunu dikkatli bir şekilde tüketmeleri ve olası reaksiyonlara karşı tedbir almaları gerekmektedir.
Şeker hastalığı olan kişilerin, kuşburnunu düzenli bir şekilde tüketmeden önce kullandıkları ilaçlarla herhangi bir etkileşimin olmadığından emin olmaları önemlidir. Bu nedenle, şeker hastalarının kuşburnunu kullanmadan önce doktorlarıyla görüşmeleri gerekmektedir.
Hamilelik ve emzirme döneminde olan kadınların da kuşburnu meyvesini tüketmeden önce doktorlarına danışmaları önerilir. Bu dönemlerde alınan herhangi bir besinin anne ve bebeğe olumsuz etkisi olabileceği için dikkatli olunmalıdır.
Sonuç olarak, kuşburnu meyvesi sağlık için birçok fayda sağlasa da aşırı tüketimi bazı olumsuz etkilere neden olabilir. Herhangi bir sağlık sorunu olan kişilerin kuşburnunu kullanmadan önce bir uzmana danışmaları önemlidir.