Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi, sadece bir seyahat kitabı olmanın ötesinde, Osmanlı coğrafyasının 17. yüzyıldaki sosyo-kültürel panoramasını gözler önüne seren eşsiz bir eserdir. Bu eserde, Kastamonu şehri de apayrı bir öneme sahiptir. Çelebi'nin kaleminden aktarılan bilgiler, şehrin tarihi, kültürü ve Osmanlı dönemindeki yeri hakkında paha biçilemez bilgiler sunmaktadır.
Zamanın Akışında Bir Yolculuk:
Evliya Çelebi, 1050 ve 1060 yıllarında iki kez Kastamonu'yu ziyaret ederek şehrin tarihi dokusunu ve o dönemdeki atmosferini ölümsüzleştirir. Seyahatnamesinde, Kastamonu'nun Emevi Halifesi Süleyman bin Abdullah tarafından kuşatıldığını ve Fatih Sultan Mehmet'in fethinden sonra İstanbul'a göç eden Kastamonulu ailelerin hikayelerini anlatır. Bu sayede, şehri sadece coğrafi bir bölge olarak değil, aynı zamanda tarihi boyunca birçok önemli olaya tanıklık etmiş bir yer olarak tasvir eder.
Alim ve Sanatkarların Diyarı:
Evliya Çelebi, Kastamonu'yu sadece tarihiyle değil, aynı zamanda alim ve sanatkarlarıyla da öne çıkan bir şehir olarak tanımlar. Mevlana Seydi Çelebi, Mevlana Abdülhalim bin Ali ve Hazret-i İbrahim-i Medenî gibi önemli isimlerin Kastamonulu olduğunu belirterek şehrin ilmi ve manevi derinliğini vurgular. Ayrıca, Kastamonu'nun şairler ve hafızlar bakımından da zengin olduğunu ve bu alanda yetişen birçok önemli isme ev sahipliği yaptığını aktarır.
Osmanlı'nın Önemli Bir Parçası:
Evliya Çelebi, Seyahatnamesinde Kastamonu'nun Osmanlı Devleti'ndeki önemini de açıkça ortaya koyar. 500.000 hass ile Anadolu'nun en yüksek gelirli sancaklarından biri olduğunu ve para basılan önemli şehirler arasında yer aldığını belirtir. Bu bilgiler ışığında, Kastamonu'nun sadece tarihi ve kültürel açıdan değil, aynı zamanda ekonomik açıdan da önemli bir yere sahip olduğunu görmekteyiz.
Bakır İşçiliğinin Merkezi:
Evliya Çelebi, Kastamonu'nun el sanatları ve zanaatlarıyla da öne çıkan bir şehir olduğunu vurgular. Özellikle bakır işçiliğinin şehrin simgelerinden biri olduğunu ve bu alanda yetişen usta ellerin eserlerinin oldukça değerli olduğunu belirtir. Seyahatnamesinde, Kastamonu bakırından yapılan çeşitli objelerden ve bu işçiliğin şehrin ekonomisine katkısından bahseder.
Kastamonu Yaylasının Doğal Güzelliği:
Evliya Çelebi, Osmanlı topraklarında bulunan 70 büyük yayladan biri olan Kastamonu Yaylası'nın da güzelliğine değinir. Yaylanın yemyeşil doğasını ve serin havasını överek şehrin doğal güzelliklerinin de önemini vurgular.
Kahraman Kastamonu Askerleri:
Evliya Çelebi, Seyahatnamesinde Kastamonu askerlerinin Osmanlı seferlerinde gösterdiği kahramanlığı ve cesareti de anlatmadan geçemez. Özellikle Kandiye Seferi'nde Kastamonu askerlerinin şehrin fethine katkıda bulunan fedakarlıklarından bahseder. Bu sayede, Kastamonu'nun sadece tarihi ve kültürüyle değil, aynı zamanda cesur insanlarıyla da öne çıkan bir şehir olduğunu gösterir.
Evliya Çelebi'nin Kastamonu'ya Bakışı:
Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi, Kastamonu'yu tarihi, kültürü, coğrafyası, insanları ve Osmanlı dönemindeki yeri ile bütüncül bir şekilde ele alan eşsiz bir kaynaktır. Çelebi'nin objektif ve samimi anlatımı, şehre dair eşsiz bir bakış açısı sunarak okuyucuları adeta bir zaman yolculuğuna çıkarıyor.
