Çocuğunuzun süt dişleri gelecekteki sağlık sorunlarının tedavisinde potansiyel bir yöntem olabilir. Çekilen süt dişleri ya da 20 yaş dişleri yakın bir gelecekte ailenizdeki genetik olarak uyumlu kişilerin çeşitli hastalıklarının tedavisinde önemli bir rol taşımaktadır.
Kök hücre nedir?
Kök hücreler, insan organizmasında kendi kendini yenileme kapasitesine sahip, tüm dokularda bulunan, çok uzun süre yaşayabilen, genetik hata oluşturmadan yeni hücreler üretebilen hücre popülasyonlarıdır. Bu hücreler tüm vücut dokularında ve kan dolaşımında bulunur. Fakat günümüzde sadece göbek kordonu, süt dişi pulpası, kan ve kemik iliğinden elde edilebilmekte.
Kök hücre kaynağı olarak süt dişi pulpası özellikle önem taşıyor. Hatta Amerika'da annelere çocuklarının süt dişlerini atmaması ve (gerektiğinde ileride kullanılmak üzere özel merkezlere gönderilerek) saklanması konusunda belirli kuruluşlar tarafından çağrı yapılıyor.
Kök hücrelerin en büyük özelliği doku üretme ve yenileyebilme potansiyellerinin olmasıdır. Kordon kanından elde edilen hücreler hematopoetik hücrelerdir ve bunların kan hücrelerine dönüşebilme eğilimleri vardır, oysa süt dişinden elde edilen kök hücreler mezenkimal hücrelerdir ve kıkırdağa kemiğe, kalp, kas, sinir hücre ve dokularına dönüşebilme potansiyeline sahiptir.
Hangi hastalıkların tedavisinde kullanıyor?
Kök hücreler çeşitli hastalıkların (Multiple scleroz, Alzheimer, Parkinson, kalp hastalıkları, bazı kanser türleri, felç, göz hastalıkları, bağışıklık yetmezliği) gibi pek çok hastalığın tedavisinde kullanılmakta. Önümüzdeki 10 yıl içerisinde nörolojik hastalıklar, parkinson, diyabet, kas hastalıkları gibi pek çok hastalığın tedavisinde de dişten elde edilecek kök hücrenin kullanılması amaçlanıyor. Diş kök hücresi, kardeşlere yüzde 25, anne babalara ise yüzde 50 oranında uyum sağlıyor.
En değerli dişler hangileridir? Dişlerden ne kadar kök hücre elde edilebilir?
Dişlerden ne kadar kök hücre elde edildiği aslında çok önemli değildir. Çünkü eğer istersek, bu hücreleri sayıca çoğaltmak mümkün. Yetişkin kök hücreleri gelişmiş ve farklılaşmış olduğundan süt dişinden elde edilen kök hücreler kadar farklı doku tipi oluşturma şansı olmamaktadır. Özellikle süt dişlerinin veya 16-20 yaş arasındaki bir gencin çürük olmayan 20’lik yaş dişlerinin saklanması büyük önem taşımaktadır.
Kök hücre nasıl alınıyor?
Kök hücrelerin alınması ve saklanması özel bir sistem gerektiriyor. Öncelikle çekilen süt dişlerinin canlı kök hücre içermesi çok önemli. Eğer çekilen dişte canlı hücrelere rastlanırsa ve enfeksiyon tespit edilmezse bunlar özel bir enzim solüsyonu içine konuluyor. Sonrada çoğaltılıyor. Ardından -196 derecede dondurularak, sıvı nitrojen tanklarında saklanmaya alınıyor. Eksik doku ve organ kayıplarının telafisinde kök hücreler insanlık için büyük umutlar vaat ediyor. Kim bilir belki çok yakında diş hekimleri; çekilmiş bir dişin yuvasına kök hücreler yerleştirip bir kaç ay içerisinde yeni diş elde edebilecekler. Protezler tarihe karışacak. Sadece koruyucu diş hekimliği olacak.
Diş bankaları Türkiye'de var mı?
İlk diş bankası 2007 yılında, ABD’nin Boston şehrinde çalışmaya başlamıştır. Kısaca adı NECC olan merkezin Türkiye’de birçok şubesi bulunmaktadır.
( hürriyet )
