Kanlıca mantarını ete tercih etmekte haklılar çünkü kanlıca mantarı da en az et kadar besleyici ve doyurucu! Tam bir protein deposu!
Bu mantar, Kastamonu yöresinde 'kanlıca' olarak bilinse de başka adları da bulunuyor. Kanlıca mantarının diğer adları 'çıntar mantarı', 'melki mantarı' ve 'çam mantarı'dır.
Kanlıca, mayıs ayı gibi tek tük bulunmakla beraber, kanlıcanın coştuğu dönem Eylül, Ekim, Kasım aylarıdır. Temmuz, Ağustos gibi sıcak havaları pek sevmeyen, yetişmesi için nem ve yağış gereken bu mantarın en uygun mevsimi sonbahardır diyebiliriz.
Kanlıca mantarı, Kastamonu ve Batı Karadeniz'de ünlü olsa da ülkemizin birçok bölgesinde yetişebilen ve turuncu renkli bir şapkaya sahip olan bir mantar türüdür. Şapka büyüklüğü 4-14 cm arasında değişebilir. Bu mantar genellikle kuru bir yapıya sahipken şapka bölümü ise ıslak ve yapışkan bir görünüme sahiptir.
Gölgelik alanlarda yetişen kanlıca mantarları genellikle sarı veya turuncu renklidir. Ancak güneşe daha fazla maruz kalan bölgelerde, mantarlar yeşilimsi-morumsu bir renk alabilir. Özellikle çam ağaçlarıyla çevrili alanlarda bulunan kanlıcalar daha koyu bir renge sahip olur ve bu tür mantarlara "çam kanlıcası" veya "kara kanlıca" adı verilir. Köknar ve kayın ağaçları altında yetişenler ise daha açık renklidir ve bu tür mantarlara "al kanlıca" adı verilir. Bu özellikleriyle kanlıca mantarları, benzersiz bir şekilde farklı renk tonlarına sahip olan mantar türleri arasında yer alır.
Çıntar mantarları genellikle çam ağaçlarının dökülen yapraklarının altında doğal olarak yetişir. Yağmur suyuyla ıslanmış bir halde bulunabilirler. Lezzetli bir mantar olan çıntar, mangalda ızgarası yapılarak tüketilebilir. Ayrıca sote, börek, ekmek, turşu ve kavurma gibi çeşitli yemeklerde kullanılabilir. Tadı genellikle kuzu etine benzetilir.
Kanlıca (çıntar) mantarının şu faydaları bulunuyor:
Kanlıca (çıntar mantarı) yüksek besin değerine sahip olan bir mantar türüdür.
-İçeriğinde bulunan çeşitli vitamin, mineral ve aminoasitler sayesinde sağlık üzerinde birçok olumlu etkiye sahiptir.
-Kalori oranı düşük olan çıntar mantarı, kilo sorunu olan kişiler tarafından da rahatlıkla tüketilebilir.
-Ayrıca ağrılara iyi gelir ve romatizmal hastalıkların sebep olduğu ağrıları azaltır.
-Bağışıklık sistemini güçlendirir ve vücudun savunma mekanizmasını destekler.
-Mide rahatsızlıklarına da iyi gelir ve sindirim sisteminin düzenli çalışmasına yardımcı olur.
-Anti aging etkisiyle yaşlanma belirtilerini geciktirir ve cilt sağlığını destekler.
-Sivilcelere karşı etkili olan kanlıca mantarının suyu, cilt hastalıklarında da faydalıdır.
-Kanser hastalarının iyileşme sürecini destekler ve kansızlık sorununa da çözüm olur.
-Zihinsel yorgunluğu azaltır ve enerji verir.
-Kalp damar hastalıklarının oluşumunu engelleyen folik asit içeriğiyle kalp sağlığını korur.
-Ayrıca kolesterol sorunu olanlar için ideal bir besindir ve kolesterol düzeylerini dengelemeye yardımcı olur. Tüm bu faydalarıyla kanlıca mantarı, sağlıklı beslenme için tercih edilebilecek bir seçenektir.
''Mantar yıkanmaz'' gibi bir inanış var, peki Kanlıca mantarı yıkanıyor mu?
Kanlıca mantarı pişirilmeden önce mutlaka iyice temizlenmelidir. Bu işlem mantarın üzerinde bulunan toprak ve diğer kirleri uzaklaştırarak sağlıklı bir şekilde pişmesini sağlar. Bol su kullanarak mantarı yıkamanız önemlidir, ancak yıkarken mantarı parçalamamaya özen göstermelisiniz.
Kanlıca mantarı bozulabilir mi sorusuna gelince, doğru şekilde temizlenip saklandığında mantarın bozulma süresi oldukça uzun olabilir. Taze kanlıca mantarını çiğ olarak buzluğa koyduğunuzda yaklaşık bir ay, pişirerek veya haşlayarak buzluğa koyduğunuzda ise 2-3 ay boyunca muhafaza edebilirsiniz.
Kanlıca (çıntar)mantarını topladıktan sonra iyice temizleyip pişirmeden önce de tekrar kontrol etmek önemlidir. Ayrıca, mantarı doğru şekilde saklayarak uzun süre taze kalmasını sağlayabilirsiniz.
Kanlıca (çıntar) mantarı nerelerde yetişiyor?
Kanlıca mantarı özellikle Batı Karadeniz, Batı Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinde kendiliğinden yetişse de profesyonel yetiştiriciliği de yapılabiliyor. Ancak bu yetiştirilen mantarların doğada kendiliğinden biten mantarlar kadar sağlıklı ve lezzetli olmadığı söylenmektedir. Çünkü bu mantarların yetiştiriciliğinde gübre ve zirai ilaç kullanılmaktadır.
Pazarlarda satılan kanlıca mantarları ise genellikle yöre halkı tarafından ormanlarda toplandıktan sonra satılmaktadır. Bu mantarların doğadan toplanması, doğal koşullarda yetişmeleri sebebiyle daha sağlıklı ve lezzetlidir.
Kanlıca mantarları, büyüklüğüne göre farklı kategorilere ayrılabilir. Şapka kısmı yaklaşık 4-14 cm arasında değişen bu mantarlar, şapka genişliğine göre büyük ve orta olarak sınıflandırılabilir.
Ancak kanlıca mantarının nasıl anlaşılacağı ve ayırt edilmesi konusunda uzman kişiler daha fazla bilgi sahibidir. Amatör olarak mantar toplama denemeleri yapmak ise oldukça tehlikelidir, çünkü mantarların zehirli olma ihtimalleri bulunmaktadır. Bu nedenle, çıntar mantarı toplama konusunda yetkin ve deneyimli kişilerden yardım almak önemlidir.
Kanlıca mantarı ne zaman çıkıyor, nerelerde bulunuyor?
Kanlıca (Çıntar) mantarı, doğanın sunduğu büyülü bir armağandır. Eylül ayının gelmesiyle birlikte, ormanların derinliklerinde sessizce filizlenir. İlk yağmurlarla birlikte yeryüzüne çıkar, her biri özenle seçilmiş dağların doruklarında saklanır.
Bu mantarın özelliği, çam ağaçlarının gövdelerine ve dökülen yaprakların altına gizlice yerleşmesidir. Ormanda dolaşan bir gezgin, bu gizemli ve lezzetli mantarları keşfetme şansına sahip olur.
Yerel halkın geleneksel kültüründe büyük bir yeri olan kanlıca mantarı, toplama mevsiminde büyük bir heyecana neden olur. Yetenekli mantar toplayıcıları, ormanın sessizlik içinde sakladığı bu lezzeti bulma konusunda ustalaşmışlardır. Tozlu yollarda, kayalık patikalarda adımlarını dikkatlice atan bu kişiler, doğanın verdiği ipuçlarını takip eder ve kanlıca (çıntar) mantarlarını toplarlar.
Toplanan kanlıca (çıntar) mantarları, pişirilmek üzere hazırlanır. Yemek pişirmek, bir sanata dönüşür bu noktada. Onları seçkin lezzetlerle buluşturmak, yerel halkın ustalığıdır. Yemeğin içerisine eşlik eden malzemeler, mantarın kendine has aromasını vurgular ve tadına doyum olmaz bir deneyime dönüşür.
Eylül ayı, doğanın bize armağanlarından biridir çıntar mantarı. Onu toplamak, pişirmek ve yemek, birer ayrıcalık olarak kabul edilir. Bu ay, tadına doyulmaz bir lezzeti ve doğanın benzersiz bir hediyesini beraberinde getirir. Asırlardır sürdürülen çıntar mantarı geleneği, geçmişi geleceğe taşır ve bu nadide mantarın bir kez daha olağanüstü bir şekilde ortaya çıkacağını umutla bekleyişimizi sürdürürüz.
Kanlıca mantarı zehirli midir?
Söz konusu bitki mantarsa insanın aklına ''ya zehirliyse?'' sorusu gelebiliyor ama içiniz rahat olsun, kanlıca mantarı zehirli bir mantar türü değildir! Üstelik tüketilmesi de çok faydalıdır.
Yine kanlıca mantarını çok iyi tanıyan biri değilseniz tek başınıza toplamamanızı öneririz çünkü kanlıcaya çok benzeyen ''köygöçüren''e de rastlayabilirsiniz. Kanlıca değil ama köygöçüren zehirlidir!
Söz konusu kanlıca (çıntar) mantarı, oldukça değerli besin içeriğine sahiptir. Bu mantarlar, B vitamini, demir, potasyum, çinko ve lif gibi besin maddeleri bakımından zengindir. Ancak, taze olarak tüketilmediği takdirde bu besin değerlerinin bir kısmı kaybolabilir.
Kanlıca mantarının taze olduğunu anlamak için dikkat etmek gereken bazı detaylar bulunmaktadır. Öncelikle, mantarların rengi temiz ve canlı olmalı ve üzerlerinde oluşmuş herhangi bir çürüme belirtisi olmamalıdır. Aynı şekilde, yaprak ve sap bölümleri de taze ve diri görünmelidir.
Toplandıktan sonra bu mantarları hemen tüketmek mümkün değilse, buzdolabında saklamak en doğru seçenek olacaktır. Bunun yanı sıra, mantarları dondurma işlemine tabi tutmak da mümkündür, ancak bu durumda mantarların kıvamı biraz değişebilir.
Kanlıca mantarı ile çok lezzetli tarifler de mümkün! Birkaç tanesinden bahsedeceğiz!
Kanlıca mantarı kavurması için gerekli malzemeler şunlardır:
* Yeteri kadar kanlıca (çıntar) mantarı
* Ayçiçek ya da zeytin yağı (damak tadınıza göre tereyağ ile de kavurabilirsiniz)
-Kuru soğan
-Tuz
-Karabiber
-Un
Kanlıca mantarı kavurması şu şekilde yapılıyor:
Kanlıca mantarı kavurması için öncelikle melkileri bol suda iyice yıkamamız gerekmektedir. Kırmızı olanları yıkamak daha kolay olsa da beyaz olanları yıkamak biraz zahmetli olabilir. Beyaz kanlıcaları yıkarken sert bir bez yardımıyla ovmanız gerekebilir.
Yıkadığımız kanlıca mantarlarını irice doğrayarak hazır hale getiriyoruz. Ardından bir tencerede su kaynatıyoruz ve kaynayan suyun içine kanlıcaları atarak biraz haşlıyoruz. Genellikle 10-15 dakika kadar haşlama işlemi yeterli olacaktır.
Daha sonra yemeklik doğradığımız kuru soğanları sıvı yağda kavuruyoruz. Soğanlar güzelce kavrulduktan sonra üzerine haşladığımız kanlıcaları ekliyoruz. Kanlıcaları ve soğanları biraz daha kavurarak birleştiriyoruz.
Son olarak, tuzunu ilave ediyoruz ve kanlıcalar suyunu çekene kadar kısık ateşte pişiriyoruz. Bu noktada annemden aldığım bir ipucuyla, kanlıcaları kavururken kaşığın ucuyla biraz tereyağı eklemek lezzeti artırabilir.
Eğer kanlıca mantarı kızartması yapmak isterseniz, küçük veya orta büyüklükte olan kanlıcaları bütün olarak haşladıktan sonra tuzlayıp una bulayarak kızgın yağda kızartabilirsiniz.
Eğer ağır olmasını istemiyorsanız, una buladığınız kanlıcaları yağlanmış bir fırın tepsisine sıralayabilirsiniz. Üst kısımlarının alta gelecek şekilde dizdikten sonra, üzerine birkaç damla sıvıyağ gezdirerek fırında pişirebilirsiniz.
Her iki şekilde de lezzetli bir kanlıca kavurması elde edebilirsiniz. Afiyet olsun!
Kanlıca mantarı kavurması, minik minik doğranarak daha farklı bir biçimde de yapılabilir. Ondan da bahsedelim!
Gerekli malzemeler:
-Yarım kilo kanlıca mantarı
-1 büyük boy soğan
* Dilerseniz bir iki diş Taşköprü sarımsağı
* 1 adet yeşil biber
* 1 adet kapya biber (isteğe bağlı)
-Tuz (miktarı siz belirleyin)
-Karabiber ( miktar size kalmış)
* Pulbiber (isteğe bağlı)
-Kekik (isteğe bağlı)
-Salça (isteğe bağlı, salçasız da yapılabilir)
-Ayçiçek veya zeytinyağı (seviyorsanız tereyağı da olur)
Şu şekilde yapılıyor;
Kanlıca mantarlarıyla yapılan bu benzersiz tarifi denemek için öncelikle kanlıca mantarlarını temizlemeniz gerekiyor. Mantarları alıp iyice yıkayın ve temizleyin. Ardından mantarları minik minik parçalara bölün.
Bol tuzlu su dolu bir kapta mantarları 1-2 saat bekletin. Bu bekletme süresi mantarların acısının daha iyi çıkmasını sağlayacaktır.
Bu sırada soğanı ve biberi doğrayın. Tavaya zeytinyağı ekleyin ve ısıtın. Doğranmış soğan, Taşköprü sarımsağı, biberler ve dilerseniz salçayı da tavaya koyun ve kavurun.
Suda bekleyen mantarları sıkarak iyice suyunu çıkarın ve tavaya ekleyin. Baharatları da atıp güzelce kavurun.
Son olarak, tarifiniz hazır! Afiyet olsun! İsterseniz aynı tarifi diğer mantarlar ile de deneyebilirsiniz.
Kanlıca mantarı ile leziz bir çorba da hazırlayabilirsiniz! Hemen onun tarifini de verelim! Bunun için buradayız!
Kanlıca mantarı çorbası için gerekli malzemeler:
-5-6 adet kanlıca mantarı
-1 orta boy soğan
* 1 adet patates
-Dereotu (isteğe bağlı)
-Karabiber (miktarı siz ayarlayın)
-Pul biber (size bağlı)
-Tuz (oranını siz belirleyin)
-Zerdeçal (size kalmış ama çay kaşığının ucuyla atarsanız güzel bir renk verir)
* 2 yemek kaşığı kadar un
-4-5 yemek kaşığı yoğurt
-Ayçiçek veya zeytinyağı (tereyağı da olur)
Kanlıca mantarı çorbası şu şekilde yapılıyor:
Evde lezzetli bir çıntar çorbası yapmak için aşağıdaki adımları takip edebilirsiniz:
* İlk olarak kanlıcalarınızı iyice yıkayın ve sirkeli suda 15 dakika bekletin. Bu işlemle kanlıcalardaki toz ve kiri temizlemiş olursunuz.
* Bu sırada soğanı ve patatesi doğrayın.
-Bir tavada 2 yemek kaşığı zeytinyağını ısıtın. Doğranmış soğanları tavaya ekleyin ve pembeleşene kadar kavurun.
* Ardından doğranmış patatesleri de ekleyin ve kısık ateşte hafifçe kavurun.
* Sirkeli suda beklettiğiniz kanlıcaları da tavaya ekleyin ve kanlıcalar suyunu çekene kadar kavurma işlemine devam edin.
* Ocağı kapatın ve karabiber, tuz ve biraz zerdeçal ekleyerek hafifçe karıştırın. İlk sıcaklığı geçene kadar ılımaya bırakın.
-Çorbayı yapacağınız tencereye 2 yemek kaşığı unu ekleyin ve yine 2 yemek kaşığı zeytinyağında kavurun. Unun kokusu çıkana kadar karıştırarak kavurmaya devam edin.
-Ardından 1 bardak soğuk su ile beraber yoğurdu da ekleyin ve unu soğuk suda açın. Karıştırırken topaklanmamasına dikkat edin.
-Kavurduğunuz kanlıcaları da tencereye ekleyin ve üzerine en az 3 bardak sıcak su ekleyerek kaynatmaya başlayın.
-Son olarak dereotu ve pul biber ekleyin ve bir taşım daha kaynatın.
-Çorbanızı afiyetle içebilirsiniz
Çorbanızın püf noktası kanlıcaların kaynadıkça çorbayı koyulaştırmasıdır. Eğer çorbanız daha koyu bir kıvam isterseniz su eklemek yerine yoğurdu biraz daha artırabilirsiniz. Afiyet olsun!
İLGİLİ HABER