İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Türk Musikisi Devlet Konservatuvarı Müzik Teknolojisi Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Ahmet Tunç Buyruklar, müzik aletlerinin kökeninin Anadolu'ya dayandığını ve buradan dünyaya yayıldığını ifade etti.
Kastamonu’da Taşköprülü Mehmet Usta tarafından 1904 yılında yapılan Türkiye’nin ilk piyanosunun restorasyonunu üstlenen Buyruklar, Anadolu müziği ve müzik aletlerinin tarihi üzerine gazetecilere değerlendirmelerde bulundu.
Yaklaşık 41 yıldır hem eğitimi hem de akademik çalışmaları dolayısıyla müzik aleti yapımı ve çalgı bilimiyle (organoloji) ilgilendiğini belirten Buyruklar, özellikle yaylı, tuşlu ve mızraplı çalgılar üzerine çalışmalar yürüttüğünü söyledi.
"Anadolu, dünya müziği ve müzik aletlerinin gelişiminde kritik bir rol oynamaktadır. Neolitik dönemden itibaren burada yerleşik düzene geçilmesiyle ilkel köy yaşamı başlamış ve bu dönemde raspa, flüt, alarm düdükleri gibi nefesli ve vurmalı çalgılar üretilmiş. Tunç Çağı’yla birlikte metal işlemeciliği gelişmiş ve bronz çalparalar, güneş kursları üretilmiş. Arkeolojik kazılar, toprak çıngıraklar ve benzeri doğal ses araçlarının müzik aletleri olarak kullanıldığını ortaya koymuştur," dedi.
İnandık Vazosu ve Anadolu Müzik Tarihi
Anadolu'nun müzik tarihi açısından zengin bir mirasa sahip olduğunu vurgulayan Buyruklar, şu bilgileri verdi:
"Anadolu'da müzik aletlerinin kullanımı, yaklaşık 3 bin 700 yıl öncesine, Hitit dönemine kadar uzanıyor. Çankırı'daki İnandıktepe kazılarında bulunan İnandık Vazosu, bu döneme ait müzik aletlerini tasvir etmektedir. Vazonun üzerindeki betimlemelerde, Hitit arpı, büyük ve küçük Hitit lirleri, çengler, tarı ve bağlaması gibi enstrümanlar yer almaktadır. Bu bulgular, müzik aletlerinin kökeninin Anadolu'da olduğunu ve buradan dünyaya yayıldığını gösteriyor. Ayrıca, tarihsel süreçte ud, gitar, kanun, lavta ve klasik kemençe gibi çalgıların bu coğrafyadan batıya doğru yayıldığı da anlaşılmaktadır."
El Yapımı Çalgılarla Dünyada Öne Çıkıyoruz
Müzik aleti üretiminin atölyeler ve fabrikalar olmak üzere iki şekilde yapıldığını belirten Buyruklar, şunları ekledi:
"Fabrikasyon üretim yerine, el yapımı enstrümanlarla dünyada kendimizi duyurabiliyoruz. Türk halk müziği ve klasik Türk müziği çalgılarında, sanatçılarımızın el emeğiyle ürettiği enstrümanlar dünya çapında en üst sırada yer almakta. Ayrıca, batı çalgılarında da önemli başarılar elde ediyoruz. Öğrencilerimizden Derya Eroskay’ın Malta Uluslararası Gitar Yarışması’nda dünya birinciliği kazanması bunun bir göstergesi. Ayrıca keman yapımında da uluslararası alanda derecelerimiz var."
