Kastamonu'da sonbahar mevsiminin gelmesiyle birlikte ormanlık alandan toplanan mantarlar sebebiyle 100'den fazla kişi zehirlendi. Dr. Öğretim Üyesi Çiğdem Sevim, şehir efsanesi haline gelen yanlış bilgiler sebebiyle mantar zehirlenmelerinin yaşandığını belirterek kültür ya da kanlıca mantarının, uygun şartlarda saklanmaması durumunda insanları zehirleyebileceğini ve ölüme ölüme yol açabileceğini söyledi.
Kastamonu'da sonbaharın gelmesi ile birlikte etkili olan yağışlar sebebiyle mantar bolluğu yaşanıyor. Kastamonu'da yaşayan vatandaşlar özellikle hafta sonlarında mantar toplamak için ormanlık alanlara akın ediyor.
Ormanlık alandan topladıkları mantarları yiyen birçok kişi, mide bulantısı, kusma, ishal, baş dönmesi gibi şikayetlerle Kastamonu Eğitim ve Araştırma Hastanesi'ne başvurdu. Tedavi altına alınan vatandaşların ormandan topladıkları mantardan zehirlendikleri tespit edildi.
Kastamonu'da dün 3 kişi mantar zehirlenmesi şüphesiyle hastanede tedavi altına alınırken, son 1 haftada mantar zehirlenmesi şüphesiyle hastaneye kaldırılanların sayısı 35'e yükseldi. Mantardan zehirlenen 35 kişiden 14'ünün servisteki tedavileri devam ederken durumu ağır olan 1 kişi entübe edildi. Geçen ay itibariyle kentte 100'den fazla kişi, mantar zehirlenmesi şüphesiyle sağlık kuruluşlarına başvurdu.
“Mantar zehirlenmesi kısa sürede kendisini belli ederse şanslısınız”
Kastamonu Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Ana Bilim Dalı Dr. Öğretim Üyesi Çiğdem Sevim, yaşanan mantar zehirlenmelerinin önlenmesi için önemli bilgiler verdi. Mantar zehirlenmelerinin birçoğunun doğru bilinen yanlışlardan kaynaklandığını ifade eden Sevim, mantar zehirlenmelerinin ölümle sonuçlanabileceğini kaydetti.
Mantar zehirlenmesinde hızlı müdahalenin çok önemli olduğunu kaydeden Sevim, “Kısa zamanda mesela 2 saat içerisinde mantardan etkilenip hastaneye geldiyseniz kendinizi şanslı sayabilirsiniz. Bu kadar kısa zamanda zehirlenme belirtileri gösterdiyse ve öncesinde de mantar yediyseniz en azından hastanın hayatı kurtulabilir. Bunun dışında daha geç ve daha sinsi seyreden mantar zehirlenmeleri de var. Mantar, Kastamonu'da geleneksel şölen şeklinde geçiyor. Mantar çok sevilen bir besin maddesi. Ama topladığımız mantar sağlıklı mı ya da yenilebilir mi? Maalesef bunun ayrımı kolay değil.
Bu noktada ya kültür mantarı tüketmelisiniz ya güvenilir bir üreticiden bunu almanız gerekiyor ya da bu konuda uzman olmuş kişilerin eşliğinde bu mantarları toplamanız gerekiyor. Şu sıralarda çok fazla yaygın olan ve pazarlardan teyzelerimizin, amcalarımızın önlerinde çuval çuval bulunan kanlıca mantarı var. Bu konuya da dikkat edilmesi gerekiyor. Çünkü kanlıca mantarının da zehirli olan mantarlarla karışabilme durumu çok fazla olabiliyor.
'Yıllardır aynı yerden mantar topluyorum, yıllardır aynı mantarı yiyoruz, bize hiçbir şey olmuyor' demeyin, çünkü o noktada zehirli bir mantar türü zehirsiz olan mantarın yanında bulunabilir. Zehirli tür, sporlarıyla zehirsiz türü bulaş haline getirmiş olabilir. Sizler, fark etmeden bu mantarı tüketmiş olabilirsiniz” dedi.
“Köygöçüren mantarı yenildiğinde yüzde 95 ölüme götürüyor”
Mantarların içerisinde en zehirli türün 'köygöçüren' mantarı olduğunu söyleyen Dr. Sevim, “Yenildiği zaman yüzde 95 ölüme götürüyor. Bu mantarı tükettiğiniz zaman hayatınızı kaybedebilirsiniz, maalesef organ yetmezliğiyle seyreder. Mantarı yedikten sonra 'ilk gün benim bir şeyim yoktu, midem bulanmadı, başım dönmedi, ishal olmadım, zehirlenmedim' diye de düşünmeyin. Çünkü mantar zehirlenmesi sinsi bir şekilde seyredebilir.
Üç güne kadar zehirlenme kendisini belli etmeyebilir. Bu noktada da aslında sizler organlarınızı kaybetmiş olarak hastaneye gelmiş olabilirsiniz. Bir mantar yedikten sonra ufacık mide bulantınız dahi sizin zehirlendiğiniz tarifi içerisine girer. Mide bulantısı, baş dönmesi, bilinç karışıklığı, bulanık görme, ishal gibi şikayetleriniz var ise eğer mümkün ise yediğiniz mantarı da yanınıza alarak en yakın sağlık kuruluşuna gitmenizi tavsiye ediyoruz. Gittiğiniz zaman sağlık görevlilerine ne zaman mantar yediğiniz, kaç kişi ile birlikte yediğinizi, ne kadar mantar tükettiğinizi söylemeniz gerekiyor ki size hızlı bir şekilde müdahale etsinler” diye konuştu.
“Amanitin zehir içeren bir mantar tükettiğiniz zaman karaciğerinizi kaybetmiş olabilirsiniz”
Mantarın bir protein değerinin bulunmadığını kaydeden Sevim, “Sadece vitamin değeri vardır. Bir de efsanevi söylemler bulunuyor. Örneğin 'çayırda yetişen mantar zehirli olmaz, ağaçta yetişen mantar zehirli olmaz, hayvan yiyorsa bu mantar zehirli olmaz, biz bu mantarı tüketirsek et bile tüketmemize gerek yok' söylemlerinin hepsi şehir efsanesidir. Bu genellemelerin hiçbiri doğru değildir. Çünkü mantarın içeriğinde sizlere sağlayacak, protein, karbonhidrat ya da yağlardan zengin bir organizma değil. Size sadece vitamin ve mineral desteği sağlayacaktır. Bu yüzden hiç mantar yememeli miyiz? Tabii ki hayır, kültür mantarı tüketebilirsiniz. Güvenli üreticilerin, sertifikalı bu işi gerçekten güvenli bir şekilde yapan kişilerin sattığı ürünlerden satın alabilirsiniz. Onun dışında mantar konusunda eğitim almış uzmanlarla birlikte mantar toplayabilirsiniz. Günün sonunda evet, belki de çok lezzetli olabilir mantar ama bir yanda da hayatınız var. Birde yaşlı ya da çocuğa göre, kadın ya da erkeğe göre zehirlenmeler farklılık gösterebilir. Mesela amanitin zehir içeren bir mantar tükettiğiniz zaman 1 ya da 2 gün içerisinde sizler karaciğerinizi kaybetmiş olabilirsiniz ve nakil bekleyen hastalar içerisine girmiş olabilirsiniz” şeklinde konuştu.
“Kültür mantarı ya da kanlıca, uygun şartlarda saklanmazsa sizi zehirleyebilir”
Mantarın pişirildiğinde zehrinin etkisini yitirmeyeceğini vurgulayan Sevim, “Mantar pişirildiğinde zehri gitmez. Çok nadir birkaç tür dışında, onları da 20 dakika civarında pişirdiğinizde zehri gider. Pişirdikten sonra suyunu atmanız gerekiyor. Genel itibariyle bunların hepsinin kaynatmakla, ısıtmakla, turşu yapmakla, pestilini çıkartmakla toksinlerinin, zehirlerinin gittiğini söyleyemeyiz. Zehrini aynı şekilde korursunuz. Mantarı kavurmanız gerekiyor, kavurduktan sonra difrizde saklayabilirsiniz. Kültür mantarı da dahil, mantarı bu şekilde saklamazsanız hızla bozulacak ve o bile sizi zehirleme noktasına getirecektir. Kanlıca mantarı için de bu önerimiz geçerlidir. Çok hızlı bozulan mantar türüdür. Uygun şartlarda saklanmazsa, sepetlerin içerisinde toplanmazsa, hava almayan bir ortamda durursa hızlı bir şekilde bozulup güvenli olan mantar bile sizi zehirleyebilir” ifadelerini kullandı.
(iha)
