Taşköprü

Kenevir ve Taşköprü..

Bu yazıda Taşköprü İlçemizin  en önemli sanayi kuruluşu olan kendir fabrikasının tesis edildiği 9 Nisan 1947 tarihinden faaliyetini durdurduğu 2004 yılına kadar olan zaman diliminde üretim faaliyeti ile ekonomiye sağladığı katkılar ele alınmıştır.

Abone Ol

 Taşköprü İlçemizin önemli gelir kaynaklarından olan kendirin yakın zamana kadar Gökırmak havzasında yetiştiği bilinir. Üretilen kendirler havuzlarda ıslatılarak ve soyularak denkler haline getirilmesi merhalesinden sonra pazarlarda satışa sunulur. Urgancı esnafı tarafından satın alınarak belirli işlemden geçirilen kendirler urgan haline dönüştürülür. Kendiri ıslatıp soymanın çok meşakkatli bir iş oluşu, Cumhurbaşkanı İnönü’nün 1938 yılında Kastamonu’ya gerçekleştirdiği ziyaretinde kendir fabrikası kurulması konusunu gündeme getirir. Ancak İkinci Dünya Savaşı’nın başlaması nedeniyle fabrikanın ihalesi 6 Nisan 1945 tarihinde yapılır.

2 Haziran 1945 tarihinde de Sümerbank Genel Müdürü Hulki Alisbah, İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Müdürü ve Kastamonu Valisi’nin iştirakiyle büyük bir kalabalığın huzurunda temeli atılan Taşköprü Kendir Fabrikası, Sümerbank İplik Dokuma Fabrikaları Müessesesine bağlı bir kurum olarak 2 milyon lira sermaye ile 9 Nisan 1947’de deneme işletmesine açılır. 4000 ton/yıl çubuk kendiri işleme kapasitesine sahip olarak inşa edilen fabrikanın 1946-1949 yılları arasında satın alabildiği miktar ortalama 1600-2200 tondur. Fabrikanın kapasitesinin altında faaliyette bulunması her yıl bilançosunu zararla kapatmasına neden olur. Bunun üzerine Sümerbank 1949 yılı sonunda kendir havuzlama ve soyma tesisinin faaliyetini durdurma kararı alarak 1951 yılının ortalarına doğru işletmenin tamamen çalışmasını tatil eder. Yerine 1949 yılında kendir elyafından sicim ve kanaviçe imal eden işletmeyi hizmete açar.

1953 yılının sonunda sermayesinin 5 milyon liraya çıkarılması yolunda Sümerbank İdare Meclisince alınan kararın İşletmeler Bakanlığınca onaylanmasına rağmen fabrika her yıl bilançosunu zararla kapatır. Bu zarar ilerleyen yıllarda daha da artar. TBMM’nin 24 Ekim 1968 tarihli Kamu İktisadi Teşebbüsleri Karma Komisyon Raporuna göre müessesenin toplam zararı 20.606.390 liradır. Taşköprü Kendir Fabrikası Kastamonu İlinin ilk sanayi tesisi olma özelliğine sahip olarak uzun yıllar faaliyette bulunur.

1995 yılında Tekel İşletmesi Müdürlüğüne geçen kendir fabrikasına jüt işleyen makinelerin monte edilmesi ve hammaddesi Hindistan ve Bangladeş’ten gelen jütin işlemeye başlamasıyla kısa bir süreliğine Tekel Jüt İpliği Fabrikası olarak faaliyette kalır. 2004 yılı Mayıs ayından itibaren özelleşme idaresine geçen fabrika zarar ettiği için çalışamayarak faaliyetine son verir.