Kurban Bayramı'ndan önce vatandaşların aklında bazı sorular var ve bunları araştırmaya başladılar. O sorulardan biri de ''Koyun, sığır, deve, at gibi hayvanların zekatı nasıl hesaplanır ve verilir?'' İşte sorunuzun yanıtı!
Koyunların, Sığırların, Develerin ve Atların Zekatı Nasıl Hesaplanıyor ve Veriliyor?
Hz. Muhammed'in (SAV) hadislerinde hayvanlarda diğer zekat mallarında olduğu gibi tafsilatlı bir şekilde ele alınmıştır. Kaynaklardan elde edilen bilgilere göre Hz. Muhammed (SAV) zekatının verilmesi gereken mallar ile bu malların nasib ve nisbetlerinin ele alındığı bir vergi tarifesi oluşturmuş. Ancak bunları gerekli yerlere gönderemeden hayatını kaybetmiştir. Bu vergi tarifeleri Hz. Ömer ile Hz. Ebu Bekir döneminde kullanılmıştır.
Bu mektup ve hayvanların zekatı ile ilgili diğer hadisler ele alındığında bir takım sonuçlar ortaya çıkmıştır.
Hz. Muhammed (SAV), sahabe ve tablin dönemlerinde hayvanlar içerisinden deve, sığır ve koyunlar için zekat alınmıştır.
Deve nisabı, 5 deve, koyununki 40 koyun, sığır nisabı ise 30 sığır olarak belirlenmiştir.
Bunun yanında İslam alimleri keçi, koyun ve mandaların da sığır nisab ve nisbetleri içerisinde zekata tabi oldukları konusunda görüş birliği sağlamaktadır.
Hz. Muhammed (SAV) mektubunda zekata tabi olan koyunların salme olmaları gerektiğinden de bahsetmiştir.
Salme, senenin büyük bir bölümünü merada otlanarak geçiren hayvan anlamına gelmektedir. Yem ile beslenen hayvanlar "ma'lufe", nakliyat ve ziraat için kullanılan hayvanlar ise "amile" olarak isimlendirilmektedir.
Zekata tabi tutulan hayvanların;
Senenin büyük bir çoğunluğunda otlanması ve besi hayvanı olması gerekmektedir.
Ziraat ya da nakliyat için kullanılan hayvanlar içerisinden olmamaları gerekmektedir. Fakihlerin büyük bir kısmı zekatı verilecek olan hayvanların bu iki şartı karşılaması konusunda fikir birliğine varmışlardır.
Develerin Zekatı Nasıl Hesaplanıyor?
İslam'ın yayılmaya başladığı ilk dönemlerde deve bura halkı ve komşu ülkeler için oldukça önemli olan bir hayvandı. Devenin etinden ve sütünden faydalanılmasının yanında taşımacılık amaçlı da kullanılırdı. Bu sebeple Hz. Peygamber zamanında ve onu takip eden dönemlerde İslam ülkelerinin çeşitli bölgelerine gönderilen emirlerde deve her zaman liste başında bulunurdu.
Hz. Muhammed'in (SAV) hadislerinde develerin zekat nisbetleri şu şekilde gösterilmektedir.
5-9 arası devesi olanlar için bir koyun
10-14 arası 2 koyun
15-19 arası 3 koyun
20-24 arası 4 koyun
25-35 arası 1 tane 2 yaşında dişi deve
36-45 arası 1 tane 3 yaşında dişi deve
46-60 arası 1 tane dört yaşında dişi deve
61-75 arası 1 tane beş yaşında dişi deve
76-90 arası 2 tane 3 yaşında dişi deve
91-120 arası 2 tane beş yaşında dişi deve şeklindedir.
Koyunların Zekatı Nasıl Hesaplanıyor?
Hz. Muhammed'in hadislerinde koyun nisbetleri ile nisbetler için ödenecek zekat şu şekilde gösterilmektedir.
1-39 arası koyuna sahip olanlar zekattan muaf
40-120 arası 1 koyun
121-200 arası 2 koyun
200-399 arası 3 koyun
400-500 arası 4 koyun şeklindedir.
Sığırların Zekatı Nasıl Hesaplanıyor?
Sığırlarda 30 sığır altı için zekat verilmesi gerekmemektedir. 30-40 sığır için 2 yaşında erkek ya da dişi buzağı, 40-60 arası sığıra sahip olanlar 3 yaşında erkek ya da dişi dana vermesi gerekmektedir. Sonrasında ise her 30 sığır için bir buzağı, her 40 sığır için bir dana vermesi gerekmektedir.
Zekat açısından sığır ile manda arasında yırım yapılmaz. Bunların ikisi de aynı cins sayılmaktadır.
Atların Zekatı Nasıl Hesaplanıyor?
Erkek ve dişi karışık olmak şartı ile saime bulunan atların zekâtı vardır. Bu şekildeki atlara sahip olan kimse, dilerse her ata karşılık bir dinar altın zekât verir. Dilerse bu hayvanları kıymetlendirerek 40`ta birini verir. Yalnız erkek olan veya yalnız dişi olan atlarda zekât yoktur. Ticaret için olmadıkça katır ve eşeklerin de zekâtı yoktur. Ticaret için alınıp satılan köpek, kuş ve benzeri hayvanlar da, ticaret eşyası gibi, kıymetleri üzerinden zekâta tâbidirler. Kıymetlerinin 40`ta biri zekât olarak verilir.
Kaynak: Diyanet
