Birinci Dünya Savaşı’nın en kritik savaşlarından olan Kut-ül Amare Zaferi’nin Kastamonulu kahraman Komutanı Halil Kut Paşa’nın hayatı merak ediliyor. Halil Kut Paşa Kimdir? Halil Kut Paşa’nın ilginç vasiyeti ne? Halil Kut Paşa ne zaman hayatını kaybetti? İşte, Halil Kut Paşa’nın hayatı…
Kut-ül Amare Zaferi
Birinci Dünya Savaşı döneminin Osmanlı Ordusunun Çanakkale’de kazandığı zaferlerin en kritik öneme sahip olan Kut-ül Amare Zaferi, Irak Cephesin’nde İngilizlere karşı kazanılmıştır. 6. Ordunun Kastamonulu Komutan Halil Paşa, zaferin kazanılmasında önemli bir rol üstelenmiştir.
Kastamonulu Komutan Halil Kut Paşa Kimdir?
Halil Paşa 1882 yılında İstanbul’da dünyaya gelmiştir. Ancak Halil Paşa aslen Kastamonu’nun Bozkurt’un Killi köyündendir. Killi köyü sakinlerinde Gagavuz kökenli Osmanlı Ordusu Başkomutan Vekili Enver Paşa’nın amcasıdır.
1902 yılında Harbiyeyi, 1905 yılında da Harp Akademisini Mümtaz Yüzbaşı olarak bitirmesinin ardından 1905-1908 yılları arasında Makedonya 3.Ordu Subayı olarak görev yaptı. 1909 yılında İstanbul’da görev yapan Halil Albay, 1911-1913 yılları arasında Trablusgarp ve Balkan Savaşlarında görev almıştır.
Birinci Dünya Savaşı sırasında Irak ve Kafkas Cephelerinde İngilizlere karşı savaşan Halil Albay, Irak Cephesi’nde Albay rütbesiyle 6. Ordu’yu komuta ederek 29 Nisan 1916 yılında İngilizlere karşı Kut-ül Amare Zaferi’ni kazanmıştır.
Zaferin ardından ise 6. Ordu’ya bir genelge yayımladı. Genelgede, “ Arslanlar! Bütün Osmanlılara şeref ve şan, İngilizlere kara meydan olan şu kızgın toprağın güneşli semasında şehitlerimizin ruhları sevinçle gülerek uçarken, ben de hepinizin pak alınlarından öperek cümlenizi tebrik ediyorum. Ordum, 350 subay ve 10.000 erini şehit vermiştir. Fakat buna mukabil bugün Kut’ta 13 general, 481 subay ve 13.300 er teslim alıyorum. Bu teslim aldığımız orduyu kurtarmaya gelen İngiliz kuvvetlerini de 30.000 zayiat vererek geri dönmüşlerdir.”
Albay rütbesi ile Kut-ül Amare’de büyük bir zafer elde eden Halil Bey, generalliğe terfi etti. Bir süre Kafkas Cephesi’nde görev aldıktan sonra 30 Ekim 1918 tarihinde Mondros Mütarekesi’nin ardından ordu terhis edilince İstanbul’a dönmüştür.
Soyadı Kanunu’nun çıkarılmasından sonra Mustafa Kemal Atatürk tarafından Kut-ül Amare’deki zaferi dolayısıyla “Kut” soyadı verilmiştir.
Halil Kut Paşa’nın Vasiyeti
Halil Kut Paşa, gırtlak kanseri ile mücadele ederken 1957 yılında İstanbul’da hayatını kaybetmiştir. Halil Kut Paşa’nın ilginç vasiyeti ise mezarına bir şişe rakı dökülmesi olmuştur.
Halil Kut Paşa’nın anıları ölümünün üzerinden geçen uzun yılların ardından, 1972 yılında “Kut-ül Amare Kahramanı Halil Paşa’nın Anıları: Bitmeyen Savaş” isimli kitap ile yayımlandı.