Türkiye'nin Avrupa Birliği'nden coğrafi işaret tescili alan 18. ürünü Ezine peyniri oldu. Bu gelişmeyle birlikte, Avrupa Birliği'nde tescilli Türk ürünleri arasında Taşköprü sarımsağı 7. sırada kendine yer edindi. Taşköprü sarımsağı AB coğrafi işaret belgesi aldığı Nisan 2021 tarihinde bu özelliğe sahip 7 üründen biri iken listedeki diğer ürünlerinde AB coğrafi işaret belgesi almasıyla birlikte 18 ürün içerisinde 7.sırada kendine yer buldu.
16 Nisan 2021 tarihli ve L 131 sayılı AB Resmi Gazetesi'nde yayımlanan bu iki tescille birlikte, "Taşköprü Sarımsağı" ve "Bayramiç Beyazı" adlı ürünler AB genelinde her türlü kötüye kullanım, taklit ve çağrıştırmaya karşı koruma altına alınmıştır. Bu tescil, söz konusu ürünlerin niteliklerinin korunmasını ve diğer benzer ürünlerden ayırt edilmesini sağlamak amacıyla yapılmıştır. Ayrıca, üreticiler tarafından belirtilen tescil belgesinde ve ürün şartnamesinde belirtilen yöresel üretim tekniklerine uyulması ve ilgili ilçe sınırları içinde üretim yapılması şartıyla "Taşköprü Sarımsağı" ve "Bayramiç Beyazı" üretilebilecektir.
Bu tescilin sağladığı koruma, söz konusu ürünlerin tanınırlığını ve rekabet gücünü artırmakla kalmayıp aynı zamanda iç talep ve ihracat potansiyelini güçlendirmekte ve üretildiği bölgenin ekonomisine ve istihdamına katkıda bulunmaktadır. Bu önemli adım, kültürel ve coğrafi özelliklere dayalı ürünlerin sürdürülebilirliğini ve özgünlüğünü koruma hedefini desteklemektedir.
Taşköprü sarımsağı, diğer sarımsak türlerine göre üstün özelliklere sahiptir. İçerdiği demir, kükürt, magnezyum, potasyum ve aroma bakımından en yüksek değerlere sahiptir. Nitelik açısından dünyanın bir numaralı sarımsağı olarak kabul edilmektedir.
Taşköprü sarımsağının ayırt edici özellikleri şunlardır:
- Baş kabuk rengi beyaz, dişleri sıkı ve sert, diş kabuk rengi pembemsi, diş et rengi krem-sarımsıdır.
- Baş kabuğunda antosiyan varlığı var ama az şekilde, dişlerinde antosiyan şeritleri mevcuttur.
- Ortalama diş sayısı baş büyüklüğüne göre (12 adet - 17 adet) aralığındadır.
- Dişleri sarmalayan 5-10 kat koruyucu kabuk bulunmaktadır.
- Başın iriliği, yetiştirme koşullarına bağlı olarak 60 grama kadar ulaşabilmektedir.
- Ortalama irilik 15-35 gramdır.
- Baş çapı ortalama 30-40 mm'dir.
- Ortalama diş sayısı 10-15 adettir.
- Ortalama diş ağırlığı 2-3 gramdır.
- Baştan kabuğun ayrılışı sert yapısı olduğu için zordur.
- Kabukların zor ayrılması hava geçirgenliğini azalttığı için raf ömrünü uzatmaktadır.
- Kokusu keskindir ve kuru madde oranı %37'dir.
Taşköprü sarımsağı, kendine özgü acılığı diğer sarımsaklara nazaran daha serttir. Tıbbi özellik açısından en değerli sarımsaktır. Kanser önleyici ve risk azaltıcı madde olan selenyum elementi Taşköprü sarımsağı dışındaki sarımsaklarda yok denecek kadar azdır.
Taşköprü sarımsağının Avrupa Birliği'nde tescilli 7. Türk ürünü olması, Türk gıda ürünlerinin kalitesinin ve değerinin uluslararası alanda kabul gördüğünü göstermektedir. Ancak, Ezine peynirine verilen coğrafi işaret tescili, Taşköprü sarımsağının adını geriye çekmiştir. Bunun başlıca nedenleri şunlardır:
- Ezine peyniri, Taşköprü sarımsağına göre daha yaygın olarak tüketilen bir üründür.
- Ezine peyniri, Taşköprü sarımsağına göre daha kolay pazarlanabilir bir üründür.
- Ezine peyniri, Taşköprü sarımsağına göre daha kolay tüketilebiliir bir üründür.
Taşköprü sarımsağının sıralamasını koruması için, aşağıdaki önlemler alınabilir:
- Taşköprü sarımsağının tanıtımı ve pazarlaması için daha etkin çalışmalar yapılması gerekmektedir.
- Taşköprü sarımsağının kalitesinin ve değerinin korunması için gerekli önlemler alınmalıdır.
- Taşköprü sarımsağının üretimini ve pazarlamasını yapan üretici ve sanayicilerin desteklenmesi gerekmektedir.
Bu önlemlerin alınması, Taşköprü sarımsağının uluslararası alanda hak ettiği değeri görmesini sağlayacaktır.
Ayrıca TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, Ezine peynirinin Türkiye'nin Avrupa Birliği'nden coğrafi işaret tescili alan 18. ürünü olduğunu açıkladı ve listeyi de paylaştı.
Sosyal medya platformu X üzerinden paylaşılan mesajda Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanı Rıfat Hisarcıklıoğlu, şu sözlere yer verdi:
"AB tarafından coğrafi işaret tescili alarak gururla duyuruyorum ki, Ezine Peyniri ülkemizin 18. tescillenmiş ürünü oldu.
Avrupa Birliği'nin ilk onayladığı Türk peyniri olarak bu başarıyı elde etmek bizim için büyük bir onur. Bu özel anı, emeği geçen herkesi gönülden kutluyorum. İlerleyen günlerde, birbirinden kıymetli ürünlerimizle daha nice müjdeleri paylaşmak dileğiyle.
- Gaziantep Baklavası
- Aydın İnciri
- Malatya Kayısısı
- Aydın Kestanesi
- Milas Zeytinyağı
- Bayramiç Beyazı
- Taşköprü Sarımsağı
- Giresun Tombul Fındığı
- Antakya Künefesi
- Suruç Narı
- Çağlayancerit Cevizi
- Gemlik Zeytini
- Edremit Zeytinyağı
- Milas Yağlı Zeytini
- Ayaş Domatesi
- Maraş Tarhanası
- Edremit Körfezi Yeşil Çizik Zeytini
- Ezine Peyniri
Avrupa Birliği sürecinde olan 45 coğrafi işaret ve 5 geleneksel ürün adıyla ilgili çalışmalarımız hızla devam ediyor."