Taşköprü ilçemizde de yavaşta olsa ekimine başlanan kenevir, Samsun’da bir çok çiftçinin ilgi odağı oldu. Geçtiğimiz yıllarda 200 dekara kadar düşen ekim alanı, sözleşmeli üretimle birlikte 10 kat artarak 2 bin dekara yükseldi… Kastamonu'da ise bu rakam; son verilen bilgilere göre yaklaşık 750 dönüm... 

Türkiye'de ruhsatlı kenevir ekimi yapılan yerlerin başında gelen Samsun’un Vezirköprü ilçesi Narlısaray Mahallesi’nde geçen sene 200 dekara kadar düşen ekim alanı, sözleşmeli üretimle birlikte bu yıl 2 bin dekara yükseldi. Üreticiler, kurulan kenevir fabrikası ile birlikte asırlardır ektikleri kenevirin tekrar üretim alanının arttığını söyledi.
Geçen senelerde yaşanan pazar sıkıntısından dolayı asırlık kenevir üretim merkezi Samsun'un Vezirköprü ilçesi Narlısaray Mahallesi’nde kenevir üretimi durma noktasına gelmişti. Havza'da kurulan kenevir fabrikasının da etkisiyle sözleşmeli tarımın geldiği mahallede üretim yeniden artışa geçti. 2022 yılında 200 dekara yakında olan üretim bu sene 2 bin dekara yaklaştı. Boyları neredeyse 4 metreye yaklaşan kenevirlerin Eylül ayı içerisinde hasadı yapılacak. Tekstilden ilaç sanayisine kadar birçok alanda kullanılan kenevirin Samsun genelinde üretimi ise Samsun İl Tarım ve Orman Müdürlüğü'nden alınan bilgilere göre 2 bin 733 dekara çıktı.

"Fabrika kuruldu, üretim arttı"

30 dekar alanda kenevir eken Burhan Özyürek, "Bu sene üretim geçen seneye göre çok daha fazladır. Havza'da fabrika kuruldu ve bu sene kenevir üretimi arttı. Verimlerimiz de iyi fakat su sıkıntımız var. Sulama sıkıntımız olmasa bu mahalle Türkiye'de en fazla kenevir üreten mahalledir. Başka il veya ilçede ekilen kenevirin verimini bizim ilçedeki gibi alamazlar. Bizim toprağımız kenevir konusunda farklıdır" şeklinde konuştu.

"Geçtiğimiz sene elimizde kalan kenevirleri bu arkadaşlar kar, zarar gözetmeden aldılar"


Narlısaray'da kenevir üreten Ali Eser, "Kenevir işini biz çocuktan yaştan bugüne kadar yapıyoruz. Zamanın Kastamonu'da bulunan kenevir fabrikası kapanınca biz bu işi bıraktık. Ondan sonra bir zaman ekilmedi ve akabinde bazı firmalar mahallemize geldi. Havza'da bir fabrika açılmış. O insanlar bizlere yardımcı oldular. Biz de onlara yardımcı olduk. Bu sene keneviri ektik. Mahallemizde kenevir ekimi 2 bin dekara yaklaştı. Fabrikadan gelenlerin demelerine göre pazarlama konusunda bir sıkıntı yaşanmayacak. Yaşansa zaten yapmazdık. Yaşanmayacağını şu şekilde anladık. Suyumuz daha bol olsa bu sene 2 bin dekar alanda ekilen alan gelecek sene 4 bin dekar alanda ekilir" diye konuştu.
Kenevir üreticisi Mehmet Aydın ise, "Biz bu keneviri yıllardır yapıyoruz. Son 5- 6 sene içinde bırakmıştık. Urgan yapardık. Hayvanların yularını yapardık. Keten de yapılıyor. Bizimle anlaşan kişilerin söz vermesine göre 'Pancar, buğday, pirinç üstüne koyarsa, biz de üstüne koyarız' dediler" şeklinde konuştu.

Kenevir ve Taşköprü..

Taşköprü İlçemizin  en önemli sanayi kuruluşu olan kendir fabrikasının tesis edildiği 9 Nisan 1947 tarihinden faaliyetini durdurduğu 2004 yılına kadar olan zaman diliminde üretim faaliyeti ile ekonomiye sağladığı katkılar ele alınmıştır.

 Taşköprü İlçemizin önemli gelir kaynaklarından olan kendirin yakın zamana kadar Gökırmak havzasında yetiştiği bilinir. Üretilen kendirler havuzlarda ıslatılarak ve soyularak denkler haline getirilmesi merhalesinden sonra pazarlarda satışa sunulur. Urgancı esnafı tarafından satın alınarak belirli işlemden geçirilen kendirler urgan haline dönüştürülür. Kendiri ıslatıp soymanın çok meşakkatli bir iş oluşu, Cumhurbaşkanı İnönü’nün 1938 yılında Kastamonu’ya gerçekleştirdiği ziyaretinde kendir fabrikası kurulması konusunu gündeme getirir. Ancak İkinci Dünya Savaşı’nın başlaması nedeniyle fabrikanın ihalesi 6 Nisan 1945 tarihinde yapılır. 2 Haziran 1945 tarihinde de Sümerbank Genel Müdürü Hulki Alisbah, İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Müdürü ve Kastamonu Valisi’nin iştirakiyle büyük bir kalabalığın huzurunda temeli atılan Taşköprü Kendir Fabrikası, Sümerbank İplik Dokuma Fabrikaları Müessesesine bağlı bir kurum olarak 2 milyon lira sermaye ile 9 Nisan 1947’de deneme işletmesine açılır. 4000 ton/yıl çubuk kendiri işleme kapasitesine sahip olarak inşa edilen fabrikanın 1946-1949 yılları arasında satın alabildiği miktar ortalama 1600-2200 tondur. Fabrikanın kapasitesinin altında faaliyette bulunması her yıl bilançosunu zararla kapatmasına neden olur. Bunun üzerine Sümerbank 1949 yılı sonunda kendir havuzlama ve soyma tesisinin faaliyetini durdurma kararı alarak 1951 yılının ortalarına doğru işletmenin tamamen çalışmasını tatil eder. Yerine 1949 yılında kendir elyafından sicim ve kanaviçe imal eden işletmeyi hizmete açar. 1953 yılının sonunda sermayesinin 5 milyon liraya çıkarılması yolunda Sümerbank İdare Meclisince alınan kararın İşletmeler Bakanlığınca onaylanmasına rağmen fabrika her yıl bilançosunu zararla kapatır. Bu zarar ilerleyen yıllarda daha da artar. TBMM’nin 24 Ekim 1968 tarihli Kamu İktisadi Teşebbüsleri Karma Komisyon Raporuna göre müessesenin toplam zararı 20.606.390 liradır. Taşköprü Kendir Fabrikası Kastamonu İlinin ilk sanayi tesisi olma özelliğine sahip olarak uzun yıllar faaliyette bulunur. 1995 yılında Tekel İşletmesi Müdürlüğüne geçen kendir fabrikasına jüt işleyen makinelerin monte edilmesi ve hammaddesi Hindistan ve Bangladeş’ten gelen jütin işlemeye başlamasıyla kısa bir süreliğine Tekel Jüt İpliği Fabrikası olarak faaliyette kalır. 2004 yılı Mayıs ayından itibaren özelleşme idaresine geçen fabrika zarar ettiği için çalışamayarak faaliyetine son verir.