Prof. Dr. Andreas Schachner başkanlığında geçen yıl gerçekleştirilen Hattuşa kazılarında keşfedilen hiyerogliflerin deşifre çalışmaları tamamlandı.
Geçtiğimiz yıl Hattuşa'daki Yerkapı Tüneli'nde keşfedilen hiyeroglifler, tünelin inşasından sorumlu kişi hakkında yeni bilgiler ortaya çıkardı. Hiyeroglifler, tünelin inşasından sorumlu kişinin adını ve unvanını içeriyor.
Mardin Artuklu Üniversitesi Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi Doçent Dr. Bülent Genç tarafından geçtiğimiz yıl keşfedilen yazıtlar, kök boya ile çizilmiş 249 sembolden oluşuyor ve yaklaşık 3500 yıllık.
Tünelin batı ve doğu uçlarında bulunan hiyerogliflerde, tünelin yapımından 'Arişadu' isimli bir kişinin sorumlu olduğu anlaşılmaktadır. Bu bilgi, tünelin inşasına ilişkin en önemli keşif olarak kabul ediliyor.
Tünelin batı tarafında bulunan hiyerogliflerde 'Tuthaliya Dağı' ve 'yol' sembolleri de bulunmaktadır. Bu sembollerin birleşimi tünelin Tuthaliya Dağı'na giden bir yol olarak inşa edildiğini düşündürmektedir.
Tünelin batı tarafındaki iki sembol setine dikkat çeken Schachner, yaptığı açıklamada:
Bir grup henüz tam olarak açıklığa kavuşmamıştır, ancak bir grubun anlamı açıktır. 'Tuthaliya Dağı' ve 'yol' sembollerini birleştirmişler. Tuthaliya Dağı'nı Hitit metinlerinden biliyoruz. Tuthaliya Dağı Hititler için kutsal bir dağdır. O kadar önemlidir ki birçok kral kraliyet isimlerini oradan almıştır. Yol sembolünün 'Tuthaliya'dan gelen yol', 'Tuthaliya Dağı'na giden yol' ya da 'Tuthaliya Dağı'ndan geçen yol' gibi anlamlar taşıdığı düşünülüyor.
Bu sembollerin bir tünelde bulunması nedeniyle benim hipotezim Yerkapı'yı Tuthaliya Dağı ile ilişkilendirebilir miyiz yoksa yapay olarak inşa edilmiş bir Tuthaliya Dağı mı var, çünkü dışarıdan, özellikle de düzlüklerden bakıldığında Yerkapı Hattuşa'nın en yüksek noktasında ve bu nedenle her taraftan görülebiliyor. Kutsal bir mekâna yakışır bir şekilde konumlandırılmıştır.
Prof. Dr. Andreas Schachner, tünelin yapımında kullanılan hiyerogliflerin Hitit döneminin anlaşılması için önemli ipuçları sağladığını belirtti.
Schachner, "Bu hiyeroglifler, bu tüneli inşa eden kişinin imzası, yazıtı ya da 'ben yaptım' ifadesi gibi görünüyor. Ancak aynı zamanda şunu da anlıyoruz; büyük olasılıkla Hitit dünyasında hiyeroglifler, bu resimsel yazı, çivi yazısından çok daha yaygındı."
Ayrıca günlük yaşamda da yaygın olduğunu belirtmiştir. Çivi yazısı daha çok elit bir olguydu, devlet tarafından kullanılan bir şeydi, ancak hiyerogliflerle günlük iletişim, şehir navigasyon işaretleri ve diğer birçok şey gibi çeşitli uygulamaları öngörebiliriz.
(Anatolian Archaeology)
(Derleyen: AktüelArkeolojş)
