Milli Uzay Programı çerçevesinde oluşturulan Türk Astronot Bilim Misyonu (TABM) projesi kapsamında seçilen ilk Türk astronot Alper Gezeravcı, 14 gün boyunca Uluslararası Uzay İstasyonu'nda kalacak ve bu süre zarfında toplamda 13 deney gerçekleştirecek.
TÜBİTAK'tan yapılan açıklamada Gezeravcı'nın Türkiye adına mikrogravite ortamında biyoloji/ biyoteknoloji, fizik, teknoloji ve insan araştırmaları başlıklarında deneyler gerçekleştireceği belirtildi.
Türk astronotun uzay deneyleri:
UYNA (Uzay İçin Yeni Nesil Alaşımlar)
Yüksek sıcaklıklara dayanıklı, yüksek mukavemetli alaşımların üretilmesi çalışması. Ergitme ve katılaşma süreçleri sırasında termofiziksel ve kristal büyümesi gibi özellikler üzerinde yerçekimsiz ortam etkileri.
Deneyin uzay, havacılık ve savunma sanayisi için yeni nesil malzeme geliştirme kabiliyetini arttırması hedefleniyor.
gMETAL (Katı Fazdaki Parçacıkların Bir Akışkan İçindeki Dinamiğine Yerçekimsiz Ortam Etkisi)
Kimyasal tepkimesiz koşullarda, katı parçacıklar ile akışkan ortamı arasında homojen bir karışımın oluşturulmasına yerçekiminin etkisi.
Böylece uzay araçlarının itki sistemlerinin daha verimli hale getirilmesinin sağlanması hedefleniyor.
UzMAn (Uzay Görevleri için Mikroalgal Yaşam Destek Üniteleri)
Mikroalg türlerinin yerçekimsiz koşullar altında büyüme ve dayanıklılık testlerinin yapılması, metabolik değişikliklerinin incelenmesi, CO2 yakalama ve O2 üretim kabiliyetlerinin belirlenmesi için yaşam destek sistemi geliştirilmesi.
EXTREMOPHYTE (Ekstrem Halofit olan Schrenkiella Parvula’nın Tuz Stresine Verdiği Yanıtların Uzay Ortamında Araştırılması)
Uzayda ve yeryüzünde yetiştirilen ve tuz stresine maruz bırakılan A. thaliana ve S. parvula bitkilerinde yeni nesil dizileme ile (RNA-seq) transkriptomun ortaya konulması ve mikro yerçekiminde glikofitik ve halofitik bitkilerin tuz stresine verdikleri bazı fizyolojik ve moleküler yanıtların karşılaştırması.
METABOLOM (Uzay Görevlerinde Bulunan Astronotların Metabolom/Transkriptomlarındaki Değişimlerin Analizi ve Ulusal Omik Veri Setlerinin Oluşturulması)
Uzay koşullarının insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerini ortaya çıkarmak amacıyla astronot üzerinde gen ekspresyonları ve metabolizmalarda gerçekleşen fizyolojik ve biyokimyasal değişimlerin incelenmesi.
Araştırmanın Dünya’da mevcut hastalıklar için yeni tedaviler geliştirilmesinde fayda sağlaması hedefleniyor.
MİYELOİD (Uzay Misyonuna Katılan Bireylerde Radyasyona Maruz Kalmanın Kanser İçin Öncül Lezyonlar Olan Periferik Kandaki Miyeloid-Kökenli Baskılayıcı Hücrelere Etkisinin İncelenmesi)
Uzay misyonu katılımcılarının maruz kalacağı yolculuk ve uzay koşulları, kozmik radyasyon hasarının immünolojik olarak miyeloid kökenli baskılayıcı hücreler (MKBH) düzeyinde ölçülmesi ve değerlendirilmesi.
MESSAGE (Microgravity Associated Genetics Science Mission/Mikroyerçekimi İlişkili Genetik Bilim Misyonu)
Yerçekimsiz ortamdan etkilenen henüz işlevi keşfedilememiş genlerin tespit edilmesi ve uzay görevlerinde, bağışıklık hücrelerinden hangilerinin yer çekimi tarafından direkt olarak etkileneceğinin, CRISPR gen mühendisliği yöntemleri ile belirlenmesi.
ALGALSPACE (Uzay Koşullarında Antarktika ve Ilıman Mikroalg Yetiştiriciliğinin Karşılaştırmalı Bir Çalışması)
Uzayda, Antarktik ve ılıman bölge mikroalglerinin büyüme verileri karşılaştırılarak, literatürde ilk kez kutup alglerinin uzayda kullanımına yönelik bir çalışma gerçekleştirilmesi.
CRISPR – GEM (Mikro Yerçekimi Altında Bitkilerde CRISPR Gen Düzenleme Verimliliğinin Araştırılması)
Moleküler biyolojinin modern gen düzenleme tekniklerinden bir tanesi olan CRISPR tekniğinin mikro yerçekimli ortamda bitkiler üzerindeki etkinliğinin araştırılması.
PRANET (Propolisin Anti bakteriyel Etkisi)
Propolis maddesinin mikro yerçekimi ortamındaki bakteriler üzerindeki etkisinin araştırılması. Kontrol ve deney grupları ile test edilmesi ve yer çekimli ortam ile benzer sonuçlar verip vermeyeceğinin karşılaştırılması.
VOKALKORD (Uzay’da Yaşamaya Karşı Oluşan Hayati Tepkimelerin Vokal Kord Kaynaklı Değişimler İle Tespiti Ve Düşük Yerçekimsizliğin Sebep Olduğu Rahatsızlıkların Ses Frekansları İle Tanımlanması)
Solunum sistemi fizyolojisi içerisinde yapay zeka desteği ile seste meydana gelen frekans değişiminden rahatsızlıkların tespit edilmesi ve yerçekimsiz ortamın etkilerinin insan sesi üzerine etkilerinin araştırılması.
OKSİJEN SATURASYONU
(Solunum Sistemi Fizyolojisi İçerisinde Yapay Zeka Desteği İle Verilen Havanın Oksijen Seviyesini Hesaplayarak Düşük Yer Çekiminin Sebep Olduğu Rahatsızlıkların Tanımlanması)
Yapay zeka desteği ile verilen havanın oksijen seviyesini hesaplayarak düşük yer çekiminin sebep olduğu farklılıklar ve rahatsızlıkların tanımlanması.
MİYOKA (Mikro Yerçekimi Ortamında Kurşunsuz Lehimleme Araştırması)
Mikro yerçekimi ortamında elektronik kart üzerine kurşunsuz bileşen montajı yapılması. Uzay görevi sonrası dünyaya getirilecek elektronik kartların TUBİTAK UZAY tarafından ayrıntılı incelenmesi ve raporlanması.
( voa Türkçe )