Necati Doğanç, 23 Nisan 1920: Ulusal Egemenlik" başlıklı makalesini okuyucularına sundu.
Düşman işgali altındaki Anadolu ve Rumeli topraklarında, Mustafa Kemal Paşa'nın önderliğinde Kurtuluş Savaşı'nı başlatacak ve Cumhuriyete giden yolda önemli adımlar atılmasını sağlayacak Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) 105 yıl önce 23 Nisan 1920’de açıldı. TBMM’nin açılışı, kurtuluş mücadelesinin en önemli safhalarından birisi oldu. Osmanlı İmparatorluğu'nun 1. Dünya Savaşı'ndan yenik çıkmasının ardından, Mondros Mütarekesi'ne rağmen ülkenin işgal edilmeye başlanması üzerine Mustafa Kemal Paşa, 16 Mayıs 1919’da istanbul’dan deniz yolu ile 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıktı. 22 Mayıs 1919’da Amasya genelgesi’ni yayınladı.Erzurum ve Sivas kongrelerinde alınan kararlar, ''ulusun egemenliğini yine ulusun sağlayacağı''nı ortaya koydu.
27 Aralık 1919’da Anakara’ya geldi Ankara o günden sonra kurtuluşun karargahı oldu. Emperyalizme karşı “Bağımsızlık ve Milli Egemenlik” Mücadelesini buradan yürüttü. “İstanbul’un işgali sonrasında işleri hızlandıran Kuvayı Milliye yurdun değişik yerlerindeki düşman işgalleri ve ayaklanmalar karşısında Heyet-i Temsiliye Ankara’da toplayabildiği mebuslarla Büyük Millet Meclisini açmaya karar veriyor içeriğiyle birlikte 23 nisan 1920 Cuma günü Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılacağını yazılı bir genelge ile duyuruyor. Cuma namazından sonra dua ve tekbirlerle kurbanlar kesilerek Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılışı gerçekleşiyor.
Aynı gün Kastamonu ve çevresinde Cami ve mescitlerde mevlid ve buhâri şerif okunarak Meclisin başarıları için dualar edildi. Namazdan sonra ayrıca hükümet konağına gidilerek halk ve kurullar tarafından Vali makamında kutlandı. 30 Nisan 1920 günü Türkiye Büyük Millet Meclisi hükümeti bütün devletlere birer nota göndererek Millet Meclisi’nin kuruluşunu resmen bildirdi.
“KASTAMONU İLİNDEN SEÇİLEN İLK MİLLETVEKİLLERİ:
Türklüğün benlik ve onurunu kırmak için yurdumuzu işgal edenler Anadolu’da alınan karşı tedbirlerin derin manasını anlamışlardı.Tarih boyunca İstanbul gibi daha nice şehir ve ülkeleri alan Türk ordularına başlıca destek olan Kastamonu vilayeti halkı hür bayrağın dalgalandığı Ankara’ya yönelmiş ve Ankara’daki yurtseverlere yürekten bağlanmıştı. Tarihte ilk defa milli bir seçim yapılarak Ankara’ya gönderilecekti.işte 10 gün içinde seçilen ilk Millet Meclisi Milletvekilleri şunlardı.
Kastamonu Livasından:Dava vekili Murat, Genel Meclis üyesinden Taşköprü’lü Sabri, merkez müddei umumisi Abdulkadir Kemali, genel meclis üyesinden Dadaylı Hulusi,İnebolu Mühendisi Rüştü Beyler seçilmişlerdir. Kuvayı Milliye’yi desteklemekle maruf eski defterdar Ferit Recai bey Çorum’dan seçildiği için Kastamonu’dan adaylığını geri almışlardır. Muallim Telât bey bey özründen ötürü adaylığından vazgeçmiştir.
Çankırı Livasından:Hacı Şeyhzade Sait,İsfendiyarzade Ziya, Aşık Musluzade Tahir, Ankara’da oturan Erzurum’lu Müştak, eski Ahlat kaymakamı Neşet beyler, Sinop Livasından: Dava vekili Şevket, Abdullah, Rıza,Vamık, Hakkı Hami, Emekli Şeref beyler milletvekili seçilmişlerdir.”
Türk Ulusu Gazi Mustafa Kemal önderliğinde; Erzurum kongresinde Milli sınırlar içinde vatan parçaları bir bütündür, birbirinden ayrılamaz, Manda ve himaye kabul edilemez her türlü yabancı işgale ve müdahelesine karşı millet hep birlikte direniş ve savunmaya geçecektir diyerek yola çıkmıştır. Türkiye Büyük Millet Meclisini açarak Egemenliğin kayıtsız şartsız milletin olduğunu dost düşman herkese ilan etmiştir. ”Temel ilke,Türk Milletinin onurlu şerefli bir millet olarak yaşamasıdır. Bu ancak tam bağımsız olmakla sağlanabilir. Ne kadar zengin ve bolluk içinde olursa olsun, bağımsızlıktan yoksun bir millet, uygar insanlık karşısında uşak durumunda kalmaktan öteye gidemez. Türk milletinin kendine güveni ve yetenekleri büyüktür.
Unutmayalım ki Atatürk ve Türk Milleti’nin kurduğu Türkiye Büyük Millet Meclisi Cumhuriyetin temel taşıdır. Türkiye Büyük Millet Meclisinin 105.yılında Başta Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK olmak üzere kurtuluş savaşımızın tüm kahramanlarını saygı ve rahmetle anıyor, dünya halkları çocuklarının barış ve kardeşlik içinde yaşamalarını diliyor, “Özgürlüğün de, eşitliğin de adaletin de dayanağı ulusal egemenliktir.” diyen Atatürk'ümüzün sözüyle çocuklarımızın Ulusal Egemenlik bayramını kutluyorum.
Kaynak: İstiklal Savaşı Resim ve Vesikalarla İnebolu-Kastamonu ve Havalisi Deniz ve Kara Harekatı ,Nurettin Peker
Necati DOĞANÇ Araştırmacı Eğitimci
