Necati Doğanç "Yakın Çağ'dan Günümüze Kastamonulu Kadınlar: Hilal-i Ahmer Cemiyeti Taşköprü Kadınlar Şubesi" başlıklı köşe yazısını okuyucularına sundu.
Kastamonu’lu kadınlar 20 Nisan 1921 günü Gençler Kulübünde toplanmışlar ve Hilâl-i Ahmer (Kızılay) Cemiyeti Kadınlar şubesini kurmuşlardır.
Kadınlar kendi aralarında önemli ölçüde para toplamışlardır. Para bağışlayan kadınların isimleri doğrudan yazılmamış;eşleri vasıtasıyla söz edilmiştir. Yapılan bağışlar Açıksöz Gazetesi’nde liste halinde yayınlanmıştır.
Kızılay’a yapılan bağışları, merkez ve ilçeler olarak iki ana başlıkta incelemek mümkündür. Gazetede ilçelerden sadece Taşköprü’de yapılan bağışlara yer verilmiş olup, bağış yapan kadınlar yine aynı şekilde eşleri vasıtasıyla ve sülale isimleri ile söz edilmiştir.
Sülale isimlerine bakarak aile büyüklerimizi bulabiliriz düşüncesindeyim. Taşköprü’de yapılan bağışlar:
Belediye Çavuşu Mustafa Efendi’nin eşi 100, Hacı Ömerzâde Hakkı Efendi’nin eşi 100, Tüccardan Arapzâde Mehmet Efendi’nin eşi 155, Dülgeroğlu Mehmet Efendi’nin eşi 100,Mumcu Hâfızoğlu Ali Efendi’nin eşi 100, Ormancı Salih Efendi’nin eşi 100,Tüccardan Serdarzâde Hüsnü Efendi’nin eşi 150, Topçu Yzb.Sadık Efendi’nin eşi 250, Topuzzâde Mehmet Efendi’nin eşi 100, Topuzzâde Hüsnü Efendi’nin eşi 200,Kıskıszâde İsmail Efendi’nin eşi 200,Çerkeş Sabık Mal Müdürü Necip Efendi’nin eşi 120, Çorbacıoğlu Mehmet Usta’nın eşi 100,Tapu memuru Fehmi Efendi’nin annesi 150, Kunduracı İbrahim Efendi’nin eşi 50,Kunduracı Mehmet Usta’nın eşi 120, Emekli Bnb efendi’nin eşi 50, İcra Mübaşiri Mehmet efendi’nin eşi 100, Ahzıasker Şube Hesap Memuru Mehmet Eendi’nin eşi 100, Emekli Mülazım Hacı Ahmet Efendi’nin eşi 50,Eski Belediye Reisi’nin eşi 100,Dabanzâde Hüsnü Efendi’nin eşi 50, Maliye Tahsildarı Halim Efendi’nin eşi 100, Evkaf Memuru Mevlüt Efendi’nin eşi 50, Emekli yzb.İzzet Efendi’nin eşi 100, Emine Hanım 40, Ekmekçi Recep Ağa’nın eşi 40,Kurşuncuzade Hâfız Mahir Efendi’nin eşi 50, Tatlıdilzâde Hüsnü Efendi’nin eşi 50,Sofuzâde Hüsnü Ağa’nın eşi 200,Arapoğlu Hacı Mustafa’nın kızı 30,Mühtediye Dilber Hanım 30, Ahmet Bey’in eşi 70,Çerkeş Eski Mal Müdürü Necip Efendi’nin kızı 20,Pirzâde Necip Efendi’nin kızı 100, Azizzâde Osman Efendi’nin eşi 50,Müfitzâde kızı Gülsüne Hanım 100,Mahkeme Başkâtibi Ahmet Efendi’nin oğlu 50, Hacı Alizâde Zühtü efendi’nin eşi 40, Sandık Emini Şaban Efendi’nin eşi 50 kuruş, (Açıksöz Gazetesi,4 Mayıs 1921Sayı:176)
Yine başka bir listedeki bağışlar şu şekilde sıralanmıştır.
Orhaniye Kaymakamı Mehmet Bey’in kızı 50, Kavasbaşı’nın eşi 100 Kunduracı Şaban Efendi’nin eşi 70, Mumcuoğlu Muttalip Efendi’nin eşi 120,Kâtipzâde Hüsnü Efendi’nin eşi 150, Hacı İbrahim Efendi’nin eşi 50, İcra Mübaşiri Mehmet Efendi’nin eşi 80,Jandarma Bölük Kumandanı Mehmet Bey’in oğlu Kemal 20, Maliye Tahsildarı Hacı Ömer Efendi’nin eşi 50,Jandarma Bölük Kalemi yazıcısı Hâfız Efendi’nin annesi 50,Şüheda Ailesinden Nazife Hanım 15,Karakaşoğlu Abdullah Efendi’nin eşi 100, Hacı Serdaroğlu Hacı Hüseyin Ağa’nın eşi 50,Maliye Müfredat Kâtibi İhsan Efendi’nin annesi 50, Kehyaroğlu Ahmet Efendi’nin eşi 70, Hamacıoğlu Saatçi Mustafa Efendi’nin eşi 50,Mal Müdür Muavini Ali Efendi’nin eşi 50, Çakaloğlu Hüsnü Efendi’nin eşi 200, Katırcı Eyüp Ağa’nın eşi 170, Telgraf Çavuşu Hüsnü Ağa’nın eşi 20, Müftüzâde Abdurrahman Efendi’nin eşi 110, Dava Vekili Hâfız Hıfzı Efendi’nin eşi 50, Emekli Yzb.Hâfız Mehmet Efendi’nin eşi 100,Belediye Sandık Emini Kadir Efendi’nin eşi 100, Müstantik Kâtibi Recep Efendi’nin annesi 100,Yusufzâde Hacı Tahir Efendi’nin eşi 50, Hacı Muhittin Efendi’nin eşi 25,Şeriye Mahkemesi Başkâtibi Bekir Efendi’nin eşi 170, Emekli Yzb.Eşi Gülsüm Hanım 100, Maliye Tahsildarı Salih Efendi’nin eşi 120,Debbağoğlu kızı Binnaz Hanım,Yzb.Bilal efendi’nin eşi 40, Hamamcıoğlu Şaban Efendi’nin eşi 20, Boşnakzâde İsmail Efendi’nin eşi Hafize Hocahanım 100, Hafize Hocahanımın cemaatinden toplayarak teslim ettiği 367 kuruş, Göcenoğlu kızı Münire Hanım 50 kuruş. (Açıksöz Gazetesi,5 Mayıs 1921Sayı:179)
Yine başka bir listede şu kişilerin bağışları görülmüştür:
Bir köylü kadın 30, Saraçoğlu Ahmet Ağa’nın eşi 200,Sinop’lu Terzi Madam 100,Terzi Hüsnü Efendi’nin eşi 100, Orman Bekçisi Nuri Efendi’nin eşi 20,Coburoğlu İbrahim Bey’in eşi 50, Coburoğlu İbrahim Bey’in eşi 20, Coburoğlu Hanesinden bir hanım 10,Coburoğlu Hanesinden bir çocuk 2, Delibeyzâde Kâmil Efendi’nin eşi 250, Bidayet Mahkemesi Üyesi Ahmet Efendi’nin eşi 200,Müftü Mehmet Efendi’nin gelini 100, Germeç Karakol Kumandanı Ahmet Onbaşının eşi 100, Cerrah Mehmet Efendi’nin eşi 200, Vidinlizâde Yunus Efendi’nin eşi 200, Vidinlizâde Rahmi Efendi’nin eşi 200,Hacı Serdarzâde Ahmet Efendi’nin eşi 300,Rüştiye Mektebi Öğretmeni Ahmet Efendi’nin eşi 100,Rüştiye Mektebi Öğretmeni Mehmet Hilmi Efendi’nin eşi 100, Rüştiye Mektebi Öğretmeni Hüseyin Naci Efendi’nin eşi 100, Rüştiye Mektebi Öğretmeni Hâfız Ali Efendi’nin eşi 100, Kadı Ağazâdelerin hanımı 100,Ricaloğlu kızı 50, Hilâl-i Ahmer Hanımlar şubesi Sandık Emini Emine Hanım 250, Hilâl-i Ahmer Hanımlar şubesi Kâtibesi Refika Hanım 250,Hadikatülbenat ikinci Muallime Muavinesi Hayrunnisa Hanım 250, Hadikatülbenat kısm-ı evveli ibtidai başmuallimesi Emine Hanım 200, Hadikatülbenat birinci muavinesi Hatice Hanım 200,Hadikatülbenat muallimelerinden Elif Hanım 207, Hadikatülbenat Nakış ve Dikiş Muallimesi Mahmure Hanım 100, Muzaffereddin İnas (kız) Mektebi baş muallimesi Şefika Hanım 350, Muzaffereddin İnas Mektebi muallimesi muavini Sıdıka Hanım 100, Belediye Kabilesi (ebe)Ayşe Hanım 150, Tütüncü Salihzâde Mehmet Efendi’nin eşi 50 kuruş yardım yapmışlardır. (Açıksöz Gazetesi,9 Mayıs 1921Sayı:180)
Netice olarak Taşköprü’lü Hanımlar her zaman olduğu gibi fedakârca çalışarak Hilâl-i Ahmer’e yani Kızılay’a o günün şartlarına göre yardımda bulunmuşlardır. Yerleri cennet olsun.
Kaynak: Yakın Çağ’dan Günümüze Kastamonulu Kadınlar /Dr. Mustafa Eski Vizetek yayınları 2024
Necati DOĞANÇ Araştırmacı Eğitimci
İlgili Köşe Yazısı
Yakın Çağ'dan Günümüze Kastamonulu Kadınlar: Donanma Cemiyeti Taşköprü Kadınlar Şubesi
