Yunus Türkölmez, "14.Yüzyıl Kastamonu’sundan Notlar" isimli köşe yazısını okurlarıyla buluşturdu.
“Kastamonu Süleyman Paşa’nındır. Şimdiki sahibi ise oğlu İbrahim Paşa’dır. Burası kaleler şehridir. Sinop da onundur. Beyi onun tarafından tayin edilir. Adı Gazi Çelebi’dir. Bolu’nun sahibi ise Murat Bey’dir.
Ben derim ki (İbn Fazlullah), Kastamonu sahibi ile Mısır Sultanı müttefiktir. Aralarında yazışma ve dostluk vardır. Bize söylendiğine göre ordusu 30.000 veya daha fazla süvaridir.
Ülkesinde değerli ve has Rum Atları yetişir. Bazıları Arap atlarından daha hızlı koşarlar. Arap Atları gibi soyları ezberlenir. Anlatılanlara göre çok pahalıdırlar. Tanesinin katı 1000 dinarı aşar. Hatta bazıları 1000 dinar altına satılır. Ama yine de pahalı sayılmaz, anlayan parasını öder. Anadolu’ya gidince onlardan bir iğdiş at pahalı da olsa satın alınır, fiyatı da çok görülmez.” (Sayfa: 164)
Beşinci Bahis Kastamonu Ülkesi:
Burası Süleyman Paşa ülkesidir. Şimdi burayı oğlu İbrahim Şah yönetir. Babası sağken Sinop’un sahibiydi. Sonra babasıyla arasında olaylar oldu. Şimdi onlardan söz etmeyeceğiz. Sonunda İbrahim Bey ülkeye sahip oldu. Sinop’a mülkü olmaya devam etti. Sinop’a baka birini vali tayin etti. (…)
Burası kuzeydeki 12 ülkenin ilkidir. Pontus Denizi kıyısındadır. Karşısında Azak Adası yer alır. Sinop’tan gemiye binen Sudak’a varır.Zira Sudak buraya (karaya) en yakın şehirdir. (…)
Bu memleketin merkezi Kastamonu şehri olup beyinin 40 kadar şehri, aynı sayıda veya daha fazla kalesi vardır. Askerleri 25.000 süvaridir. Atları son derece kaliteli cinstendir. Bu ülkede katırlar, atmacalar, şahinler son derece güzel, cinsinde eşsizdir. Burada alınır satılırlar. Güzelliklerine itiraz edilemez.
Deveye gelince, burada asla bulunmaz. Arap devesi yoktur, buhti deva şansa kalmıştır. Zira burası dağlık, sarptır. Bu diyarın hükümdarları bizim Mısır Sultanlarıyla iyi geçinirler, onların yardımlarını görürüler. (…)
Bu Anadolu ülkelerinin halkı emirlerine (beylerine) bağlıdırlar. Devletlerinin ikbalini düşünürler. (…) (Sayfa: 176-177)
*İbn Said El-Mağribi’ye ait “Kitab’ül Coğrafya” ** adlı bu kitabın son bölümüne İbn Fazlullah el-Ömer’nin 14.yüzyılda telif ettiği “Mesalik el -Ebsar adlı eserinin Anadolu beylikleri hakkında başka seyyahlardan duyarak, dinleyerek oluşturduğu bölümün de bir tercümesi eklenmiştir. Bu bölümde Germiyan, Denizli, Tavas, Kastamonu, Bursa, Bergama,i Antalya gibi beldeler hakkında Beylikler Döneminin bir ara fotoğrafının çekildiğini görmekteyiz.
**Kitabul Coğrafya ise 13.yy’ın en önemli ve zengin içerikli coğrafya kitaplarından birisidir. Ama yazarı Anadolu’yu görmemiştir ve sağlıksız birçok bilgi bulunmaktadır.
NOT: Sevgili Taşköprü Postası okurları. Eşimin protez ameliyatı ve kendimin de bel fıtığı tedavisi görmem nedeniyle yazılara bir süre ara vermek zorunda kaldım. Hepinizin hoşgörüsüne sığınarak sizlere yeniden merhaba demek güzel. Daha güzel günlerde buluşmak dileğiyle dostlukla selamlıyorum.
